Wat kan de bioscoophouding van je collega’s veroorzaken en wat kun jij daar aan doen?

• 1. Je collega’s geloven niet in de verandering

Als je collega’s niet weten of begrijpen waarom verandering nodig is, dan zullen ze zich overvallen voelen en afhaken. Begrip en draagvlak krijgen, kun je dan wel vergeten. Waarom zou je bijvoorbeeld iets met formatief handelen willen gaan doen, als je denkt dat je via de cito scores prima kunt zien hoe het staat met de ontwikkeling van de kinderen in je klas? Als je geen urgentie voelt, waarom zou je je dan inspannen voor een verandering? Als de verandering voor je collega’s ook geen concreet voordeel oplevert – alleen maar meer werk en extra last – zullen ze niet erg hard gaan lopen om de verandering voor elkaar te krijgen.

Hoe kom je samen weer vooruit?

Als je een idee hebt, voorkom dan dat je in de overtuigstand komt. Leg bijvoorbeeld je idee op tafel en vraag aan je collega’s hoe zij hiernaar kijken. Wat zijn volgens hen de voordelen en wat de nadelen van dit voorstel? Pas je voorstel op basis van deze inbreng eventueel aan en kom tot een gezamenlijk besluit met behulp van een stemrondje tussen optie A (jouw voorstel) en optie B (aangepaste versie). Spreek daarbij af dat jullie het voorstel gaan uitproberen en op een later moment met elkaar reflecteren of het idee in de praktijk wel of niet werkt. Zo zet je jezelf en je collega’s niet zo vast. Een andere manier om je collega’s te betrekken bij jouw denkbeelden is om te checken hoe jouw collega’s aankijken tegen de problemen die jij ervaart in de klas of doel dat je voor ogen hebt voor de leerlingen. Bijvoorbeeld: ik merk aan mijn leerlingen dat ze nog niet zo zelfstandig aan een taak kunnen werken. Hoe is dat in jullie klas?

• 2. Je collega’s weten niet hoe het anders te doen

Stel je voor dat je collega’s echt wel begrijpen dat ‘er iets moet gebeuren’ omdat de resultaten in de klas bijvoorbeeld achterblijven of het pestgedrag tijdens de pauze steeds groter wordt. Waarom komt er dan nog niemand in actie? Als je niet weet hoe je pestgedrag het beste kunt aanpakken en je het lastig vindt om hierover open te zijn naar collega’s, dan is het wellicht makkelijker om net te doen alsof het er niet is. Het kan voelen als een gebrek aan deskundigheid om toe te moeten geven dat je iets nog niet kunt of lastig vindt. Alles beter dan het gevoel van gezichtsverlies. In de vergadering houden ze daarom liever hun mond, bagatelliseren ze de ernst van een probleem of stellen ze de methodiek die gebruikt wordt ter discussie.

Hoe kom je samen weer vooruit?

Het is geen schande om iets nog niet te weten of te kunnen. Je zegt waarschijnlijk wekelijks tegen je leerlingen: “van proberen kun je leren”. Waarom mag je het met je kinderen wel over de growth mindset hebben en is dat voor jezelf een gepasseerd station? Hoe leuk is het om zelf weer met elkaar in de leerstand te komen. Ga met een andere collega op zoek naar artikelen met werkende interventies over zelfstandigheid, stoppen van pestgedrag, formatief handelen of wat jullie ook maar bezighoudt en bedenk op basis van deze informatie een lesontwerp dat je beiden uitprobeert. Vraag na de les dan aan je leerlingen hoe ze deze les vonden en wat ze ervan hebben geleerd. Zo ben je voor je leerlingen ook meteen een prachtig ‘ik leer ook nog’ rolmodel. Of gooi eens iets geks in de groep tijdens een teamvergadering: Vraag aan je collega’s: ‘Wat was je beste slechte idee om in je klas te doen?’ Je vergadert toch, dus waarom er dan niet iets ludieks en tegelijkertijd nuttigs van maken? Na het ophalen van alle ‘beste slechte ideeën’ ontdek hier dan samen de leermomenten uit en vraag welke actie eenieder hier aankomende week op gaat uitvoeren in de eigen klas. Kijk de volgende vergadering samen terug op deze acties. Hoe was het om te doen en wat was het effect op de kinderen? Werkte het wel of toch niet zo? Zo onthul je op een speelse manier de lastigheden in de klas en leer je van elkaar.

• 3. Je collega’s missen een inspirerend voorbeeld

Het is lastig om dingen anders te doen, als je in je omgeving niemand hebt die je daarin inspireert. Misschien vertellen je collega’s bijvoorbeeld liever niet dat ze iets lastig vinden, omdat dit eigenlijk ‘not done’ is in jullie team. Of hebben jullie een schoolleider die – met de beste intenties – al het werk naar zich toetrekt en geneigd is om alleen tot oplossingen te komen. Van vergaderingen voorbereiden en voorzitten, tot het bedenken en uitwerken van plannen en het oplossen van ad hoc problemen op school. Hoe kun je dan verwachten dat collega’s onderling problemen met elkaar delen en samen tot oplossingen komen. Als je van mensen verwacht dat ze de dingen anders gaan doen, dan moeten ze tenminste het goede voorbeeld krijgen.

 Hoe kom je samen weer vooruit?

Misschien ben je wel reken coördinator en betekent dit – vanuit de overtuiging dat jij de kar te trekken hebt – dat jij heel hard rent, het merendeel van je collega’s achteroverleunt en afschiet wat jij bedenkt. Geef je collega’s een rol in het geheel. Bevraag ze op hun last op het gebied van rekenen en bekijk met twee collega’s de rekenscores. Analyseer samen deze gegevens, ontdek de hiaten en bedenk hier met elkaar lesontwerpen voor. Heb je geen aandachtsveld, maar ervaar je wel een zorgpunt voor je leerlingen? Ook dan kun je je als rolmodel opstellen door zelf het initiatief te nemen tot samenwerken. Als je nooit aan collega’s vraagt om samen te werken aan de lespraktijk, waarom zouden zij dit dan wel aan jou vragen? Maak eens samen een lesontwerp en kijk na de les kort samen terug op het effect. Zo ga je samen vooruit in plaats van alleen.

• 4. Je collega’s weten niet waar ze de tijd en ruimte vandaan moeten halen

Als je werkweek al bomvol zit, waarom zou je je dan nog meer werk op de hals halen en nieuwe initiatieven gaan uitwerken of oppakken? Je mond houden tijdens het uitdelen van actiepunten, is in dat geval misschien wel een hele goede poging tot zelfzorg. Daarnaast nodigt een wekelijkse vergadering die én lang duurt én vooral over organisatorische zaken en discussies gaat, wellicht niet echt uit om vol inspiratie op het puntje van je stoel te gaan zitten. Een monoloog van een of twee personen helpt ook niet echt om je verantwoordelijk te voelen voor de gang van zaken.

Hoe kom je samen weer vooruit?

Werk je op een school met lange vergaderingen die vooral gaan over organisatorische zaken en discussies? Even kort door de bocht: dit hebben jullie zelf gecreëerd, dus je kunt het ook met elkaar weer ombuigen. Helemaal als iedereen er last van heeft en de vergaderingen alle energie wegtrekken. Je hoeft niet een uur (of langer) met het hele team te bespreken hoe Koningsdag gevierd wordt. Zet Koningsdag maximaal 15 minuten op de agenda, hang een flap-over vel op met drie kolommen: te doen | mee bezig | klaar. Brainstorm dan 5 minuten met elkaar over wat er allemaal moet gebeuren en waarover moet worden nagedacht. Zet ieder punt op een post-it en vraag daar direct bij: wie pakt dit op en voor wanneer is dit af? Na afloop van de vergadering gaat ieder met zijn of haar actiepunten aan de slag en verzet de post-it naar mee bezig of klaar. Zo hebben jullie met elkaar visueel overzicht over de stand van zaken. Hiermee voorkom je dat je met 20 man een kwartier discussieert over waar de Koningsdagvlag ook alweer ligt. Dat scheelt weer frustraties en tijd en ruimte voor andere zaken. Misschien denk je nu, dat ga ik toch niet doen… De vraag is dan: Waarom niet? Is de frustratie nog niet urgent genoeg? Wat heb je te verliezen?

Gun je collega’s (en jezelf) een andere mindset en gedrag. Zet je verandermodel-bril op en ga aan de slag. Zorg dat je weer samen met plezier vooruitkomt om iedere dag het best mogelijke onderwijs te geven aan de leerlingen op jullie school!