Hoe gerichte coaching in de klas het leren van leerlingen en studenten zichtbaar versterkt
Instructional coaching als motor voor effectieve instructie, teamontwikkeling en hogere leeropbrengsten
24 september 2025 • Leestijd: 3 minuten
Veel scholen willen de kwaliteit van hun onderwijs duurzaam verbeteren. Professionalisering gebeurt echter vaak in studiedagen of cursussen die losstaan van de praktijk. Onderzoek laat zien dat die aanpak weinig effect heeft op wat leraren daadwerkelijk in de klas doen (Joyce & Showers, 2002). Instructional coaching biedt hier een oplossing: leren ín en ván de praktijk, door samen te ontwerpen, observeren en feedback te geven.
Komt bekend voor? Dat kan kloppen. Alle essentiële elementen van instructional coaching zitten al in de leerkracht- en Groeikracht-methodiek: samenwerken aan lesontwerp, lesbezoek, feedback en korte verbetercycli. Door deze onderdelen meer te verbinden en gerichter in te zetten, kun je de impact op het leren van leerlingen en studenten verder vergroten.
Wat is instructional coaching?
Instructional coaching (of onderwijskundig coachen) is een vorm van professionalisering waarbij een leraar samen met een coach – vaak een collega, expertleraar of externe coach – systematisch werkt aan het verbeteren van instructie en leraarhandelen in de klas.
Kenmerken van instructional coaching zijn:
- Gericht op concreet didactisch gedrag van de leraar.
- Cyclisch: ontwerp → observeer → feedback → herhaal.
- Evidence-informed: gebaseerd op onderzoek naar effectieve instructie.
- Samenwerkend en gelijkwaardig: coach en leraar zijn partners.
Jim Knight (2007, 2018) beschrijft instructional coaching als een “partnership approach” waarbij de leraar altijd eigenaar blijft. Studies van Kraft, Blazar & Hogan (2018) laten zien dat juist deze vorm van coaching een sterk en blijvend effect heeft op de kwaliteit van lesgeven én leerresultaten van leerlingen.
Twee praktische tips (hoe ga je ermee aan de slag?)
1. Focus je observatie: spotlight & floodlight
Tijdens een lesbezoek helpt het om afspraken te maken over hoe je kijkt:
- Spotlight-thinking: zoom in op één aspect, bijvoorbeeld het checken van begrip.
- Floodlight-thinking: kijk breder, naar interacties en betrokkenheid van leerlingen.
Beide zijn waardevol, maar als het gaat om verbeteren levert de spotlight vaak de meeste impact: je maakt vooruitgang zichtbaar en bespreekbaar in kleine stappen.
2. Gebruik Doorloopjes ter inspiratie én als kwaliteitsstandaard
Doorloopjes bieden praktische, evidence-informed handvatten om lessen te ontwerpen en te analyseren. Kies vooraf één Doorloopje, observeer hoe dit wordt toegepast en bespreek met de leraar wat de impact is op het leren van leerlingen.
Dit maakt de feedback concreet en direct bruikbaar. Daarbij weten we uit onderzoek dat heldere kwaliteitsstandaarden belangrijk zijn om effectief te professionaliseren.
Wat bereik je hiermee?
- Voor leraren: gerichte groei in didactische vaardigheden, zonder oordeel en vanuit gedeelde verantwoordelijkheid.
- Voor teams: een cultuur waarin lesbezoek en feedback normaal en waardevol zijn. Een toename van Collective Teacher Efficiency.
- Voor leerlingen: beter onderwijs, meer helderheid en hogere leeropbrengsten.
Onderzoek toont dit aan:
- Leraren die coaching ontvangen verbeteren significant in klaspraktijk en leerlingresultaten (Kraft et al., 2018).
- Joyce & Showers (2002) schatten dat slechts 5–10% van vaardigheden beklijft na workshops, tegenover 80–90% bij coaching.
- In scholen die werken met Stichting leerkracht en Groeikracht zien we dat leraren 2–3 keer vaker lesbezoeken doen, met 4–6 keer hogere frequentie van feedback.
Aanvullende informatie / bronnen
- Knight, J. (2007). Instructional Coaching: A Partnership Approach to Improving Instruction.
- Knight, J. (2018). The Impact Cycle.
- Joyce, B., & Showers, B. (2002). Student Achievement Through Staff Development.
- Kraft, M.A., Blazar, D., & Hogan, D. (2018). The Effect of Teacher Coaching on Instruction and Achievement: A Meta-Analysis of the Causal Evidence.
- Podcast van Toetsrevolutie over Instructional Coaching.
Meer weten over Instructional Coaching? We denken graag mee.
Laten we samen kijken wat mogelijk is
Verwante onderwerpen
Verbeterbord
Schoolleider
Verspillen van kostbare onderwijstijd
Ontvang het laatste nieuws
Door je in te schrijven ga je akkoord met ons privacybeleid en geef je toestemming om updates van Stichting leerkracht te ontvangen.