Wat is het schoolplan en het jaarplan?
Het schoolplan is een document waarin de school elke vier jaar het beleid beschrijft dat zij voert om de kwaliteit van het onderwijs te bevorderen en te bewaken. In het schoolplan staat niet alleen het onderwijskundige beleid beschreven, maar ook het personeelsbeleid en de interne kwaliteitszorg komen aan bod. Scholen zijn verplicht om een schoolplan te schrijven. De inspectie ziet toe op de inhoud en de uitvoering van het schoolplan. Een jaarplan is een vertaling van het schoolplan naar meer concrete doelen van dat schooljaar.
Aan de slag met het jaarplan
Veel schoolleiders en leraren zullen het herkennen: vanuit het schoolplan is een jaarplan opgesteld en de speerpunten zijn helder. Maar dan? Als het op papier staat betekent dat nog niet dat het plan uitgevoerd wordt en de leerlingen ervan profiteren. Hoe zorg je ervoor dat het hele team ermee aan de slag wil? Hoe zet je jullie plannen om in acties? Hoe zorg je ervoor dat dat behapbaar is voor het team? Hier bieden we drie handvatten om op school mee aan de slag te gaan. Gebaseerd op ervaringen in honderden leerKRACHT-scholen.
- Het jaarbord: bepaal met welk thema je aan de slag wilt en op welk moment
- De voorbereiding: doe onderzoek naar wat werkt, voordat je aan de slag gaat met een thema
- Het verbeterbord: ga in een vast ritme met het thema aan de slag en boek succes
1. Het jaarbord: bepaal met welk thema je aan de slag wilt en op welk moment
De eerste stap is focus aanbrengen. Als je te veel tegelijk wilt dan komt er niks van terecht. Daarvoor is een ‘jaarbord’ heel handig. In dat jaarbord staan per periode één of twee onderwijskundige thema’s waar jullie mee aan de slag willen. Wat scholen ervaren is dat zij méér bereiken door zich te beperken. Door focus heb je tijd om op die thema’s samen aan de slag gaan en succes te boeken.
Hoe doe je dat? Bepaal met het team welke thema’s er zijn uit het school of jaarplan en vervolgens welke thema’s het meeste urgent zijn en het meeste effect hebben op jullie leerlingen. Plot deze thema’s in een simpel jaarbord. Welk thema past het beste bij welke periode? Door als team samen deze prioriteiten te bepalen creëer je eigenaarschap.
Zie op de afbeelding een voorbeeld van een indeling van een jaarbord. Hang dit jaarbord zichtbaar op, bijvoorbeeld in de lerarenkamer.
Vervolgens vertaalt elk lerarenteam dit onderwerp naar een doel op hun verbeterbord
FIGUUR 1: VOORBEELD VAN EEN JAARBORD
2. De voorbereiding: doe onderzoek naar wat werkt, voordat je aan de slag gaat met een thema
Je hebt nu helder wanneer je in welke periode aan welk thema wilt gaan werken. En dan? Ga niet onvoorbereid van start. Dan loop je het risico dat je weinig resultaat boekt. Als je even de tijd neemt om met een paar leraren je voor te bereiden op het thema van de komende periode, dan bereik je meer. Laat een paar leraren die zich aangetrokken voelen tot het thema uit de volgende periode daar alvast materialen bij zoeken. Wat is er bijvoorbeeld in de literatuur bekend? Welke onderzoeken kunnen we gebruiken om het effect van onze acties op de leerlingen te vergroten? Zoals op het voorbeeld jaarbord hierboven wordt geschetst: Jaap en Jelle bereiden het thema ‘rekenonderwijs verbetering X’ voor en doen dus van tevoren al onderzoek.
3. Het verbeterbord: ga in een vast ritme met het thema aan de slag en boek succes
Je hebt nu helder aan welk thema je de volgende periode gaat werken en bent voorbereid. En dan? Het werkt het beste als je er elke week mee aan de slag gaat. Alleen dan houd je de acties klein en overzichtelijk. Zo beperk je de belasting voor het team en kun je (kleine) successen boeken. Dat motiveert.
Maar hoe doe je dat? Hoe houd je de aandacht erbij? Hoe zie je of je voortgang boekt? Hoe ben je scherp op samen verantwoording nemen voor de afgesproken acties? Daar is een heel effectief instrument voor: het verbeterbord. Dat werkt ondertussen op bijna 1.000 scholen in Nederland en er zijn zeker een half miljoen Nederlanders die ermee werken in bedrijven, ziekenhuizen of andere instellingen.
Wat is dat, een verbeterbord? Op dat verbeterbord zet je het doel voor de komende periode (zeg 6 tot 8 weken). Dit komt voort uit het thema dat in deze periode op het jaarbord staat. Elke week kom je als team samen bij het verbeterbord. Dat is een korte bijeenkomst van 15 minuten waarbij je – staand rond het bord – de doelen langsloopt en kijkt of de acties die jullie bedacht hebben uitgevoerd zijn, of ze werken en om nieuwe acties te bedenken. Na dat kwartier stop je met overleggen en ga je aan de slag met de acties. Zo vergader je niet over organisatorische zaken, maar werk je samen aan het onderwijs. Voor jullie leerlingen.
Effect
We hebben je hier drie praktische stappen gegeven: van schoolplan naar thema’s op een jaarbord, de voorbereiding van een thema en daarna de wekelijkse sessies met het verbeterbord waarbij je samen werkt aan dat thema. Als je zo werkt maak je keuzes voor het oplossen van die problemen die jullie leerlingen het meest in de weg staan. Je bedenkt acties die echt werken en je gaat er samen mee aan de slag. Zo boek je succes en weet je zeker dat jullie op weg zijn naar nog beter onderwijs.
Wil je over het jaarplan met ons in gesprek?
Meer informatie
Videomateriaal
Deze video gaat in op het jaarplan.
