Gerelateerd artikel
Wat is lesson study?
Lesson Study is een krachtige werkwijze voor het versterken van lessen die effectief is in het po, vo, mbo, hbo en wo. Een team leraren werkt in een professionele leergemeenschap samen aan het cyclisch ontwerpen en uitvoeren van een onderzoeksles, waarbij het leren van de eigen leerlingen centraal staat. Lesson Study is de snelst groeiende vorm van docentprofessionalisering ter wereld. Nationaal en internationaal wordt er veel onderzoek gedaan naar de effecten en naar de factoren die positief of negatief van invloed zijn op het proces en de opbrengsten.
Lesson Study: interessant maar ook complex?
De van oorsprong Japanse werkwijze ‘Lesson Study’ waarmee je cyclisch werkt aan het effectiever maken van lessen, wint al een tijdje aan populariteit in Nederland. Het is een prachtige werkwijze, maar ook intensief. Wil je een eerste stap hierin zetten die behapbaar is maar toch werkt? Maak dan gebruik van onze vereenvoudigde versie. In deze blog leggen we je uit hoe je hier snel, met een paar collega’s, mee aan de slag gaat.
- Begin klein: zoek een aantal enthousiaste collega’s
- Ga aan de slag in duo’s
- Evalueer en breid uit
Voordat we je handvatten geven om te starten met de vereenvoudigde versie van Lesson Study, is het goed om stil te staan bij de essentie van Lesson Study. Wat Lesson Study krachtig maakt, zijn de volgende elementen:
- Je focust bij je lesvoorbereiding op een paar modelleerlingen waarvoor je het gewenste leerdoel heel specifiek maakt. Hierbij gebruik je ook de inzichten van collega’s en/of literatuur.
- Je geeft de voorbereide les, waarbij je collega observeert. Aan de hand van de uitkomsten vanuit de observatie van je collega en de feedback van je modelleerlingen, herhaal je de les waarin je de verbeteringen hebt verwerkt.
Bij onze vereenvoudigde versie blijft de essentie van Lesson Study overeind, maar we hebben de bijbehorende materialen tot de kern teruggebracht én je kunt ermee beginnen met slechts één collega. Want de techniek van Lesson Study is niet zo lastig, de moeilijkheid zit vaak in de cultuuromslag die je binnen de school moet maken. Een cultuur waarin je ruimte en tijd krijgt om je onderwijsuitdagingen bespreekbaar te maken en samen met collega’s én leerlingen te onderzoeken wat werkt. Die cultuurverandering is er niet van vandaag op morgen, daarom is het fijn om Lesson Study stap voor stap te introduceren en uit te bouwen:
1. Begin klein: zoek een aantal enthousiaste collega’s (week 1)
Organiseer een groepje collega’s die het experiment aan willen gaan. Bij een grote school voor voortgezet onderwijs of mbo zo’n zes tot acht collega’s en bij een kleinere basisschool vier collega’s. Neem de volgende stappen:
- Bereid je voor door onze materialen te bekijken. Bekijk de video hiernaast waarin we onze Lesson Study-variant toelichten, een stappenplan om met je collega het proces van Lesson Study te doorlopen en een werkblad waarmee je je les kan voorbereiden.
- Besteed tijdens de eerste bijeenkomst met je collega’s aandacht aan de vragen: ‘waarom willen we dit’ en ‘wanneer zijn we tevreden/wat moet het opleveren?’. Nodig hierbij ook de leidinggevende uit. Bespreek wat jullie nodig hebben (facilitering, roosteraanpassing).
- Maak duo’s die de komende periode gaan samenwerken.
- Plan een afspraak met het groepje collega’s voor over een paar weken, om te evalueren hoe het gegaan is.
- Communiceer aan alle collega’s wat jullie gaan doen en waarom.
FIGUUR 1: HOE WERKT LESSON STUDY?
2. Ga aan de slag in duo’s (week 2 tot en met 5)
Je gaat nu in duo’s aan de slag met het verbeteren van een les.
- Ga aan de slag volgens de stappen van het hierboven genoemde stappenplan. De essentie van dit stappenplan is dat je een les ontwerpt voor een aantal focusleerlingen, de les geeft, nabespreekt en herontwerpt.
- Zorg dat je allebei aan de beurt komt voor wat betreft het verzorgen van een les.
3. Evalueer en breid uit (week 6)
Kom na zo’n zes weken als hele groep weer bij elkaar. Het is tijd om te bespreken wat Lesson Study jullie en de leerlingen heeft opgeleverd. Dit kun je op twee niveaus doen:
- Wat hebben jullie vakinhoudelijk geleerd?
- Wat hebben jullie geleerd ten aanzien van het Lesson Study-proces?
Kies een geschikte werkvorm om antwoord te krijgen op deze twee vragen. Bijvoorbeeld door een ‘retrospective’ in te zetten, waarbij iedereen op een post-it antwoord geeft op de vraag ‘wat werkte goed’, ‘wat werkte niet’, ‘wat werkte een beetje’. De antwoorden hang je op een flap en cluster je. Op zoek naar hoe dit werkt? Kijk eens op https://stichting-leerkracht.nl/retrospective/.
Sluit af met afspraken te maken over hoe jullie verder gaan met Lesson Study en hoe jullie de collega’s op de hoogte brengen van jullie bevindingen. Wellicht is het een idee om weer een groepje nieuwe collega’s erbij te betrekken en zo steeds verder uit te bouwen? Ook kun je overwegen om een collega een opleiding tot procesbegeleider te laten volgen, om zo deze vaardigheden verder te professionaliseren.
Bovenstaande aanpak kun je gebruiken om collega’s kennis te laten maken met Lesson Study. Als het cyclisch met elkaar verbeteren van lessen bevalt, dan is het tijd om te bespreken hoe jullie Lesson Study een vaste plek geven in jullie manier van werken. Op deze manier wordt het onderdeel van jullie cultuur en word je ‘Elke Dag Samen een Beetje Beter’.
