De Inspectie van het Onderwijs verlegt haar koers. Tot augustus dit jaar keek zij op scholen naar basiskwaliteit? Daar komt nu een extra eis bij: wat doet de school aan kwaliteitsverbetering? Zonder een verbetercultuur loop je als school het risico dat het oordeel van de Inspectie negatief uitpakt, zelfs als je basiskwaliteit op orde is.

Hoe voorkom je dit? Je kunt een aantal dingen doen die het onderwijs op je school verbetert ?n je robuust maakt voor het nieuwe toezichtskader. Deze blog gaat daarover en helpt je op vier manieren:

• Je weet wat het nieuwe inspectiekader betekent voor jouw school
• Je kent de feiten over waarom veel scholen een ‘onvoldoende’ riskeren
• Je begrijpt hoe een verbetercultuur helpt om het onderwijs te verbeteren
• Je hebt handvatten om je voor te bereiden op het nieuwe toezichtskader

Wat gaat de Inspectie anders doen?

Het afgelopen jaar heeft de Inspectie een pilot uitgevoerd met het nieuwe toezichtskader. In dit kader staat een aantal zaken die nieuw zijn. Hier drie quotes van de Inspectie over de meest opvallende aanpassingen die zij doorvoeren:

• Kwaliteit: We kijken met name of er sprake is van een verbetercultuur, een gezamenlijk streven om de onderwijskwaliteit niet alleen op voldoende niveau te brengen maar ook duurzaam te verbeteren. Als deze verbetercultuur aanwezig is, ontstaat er ruimte om de onderwijskwaliteit als geheel op een hoger plan te brengen. Binnen onze stimulerende rol willen we daar actief aan bijdragen.?
• Professionaliteit: We kijken of de schoolleiding en het team gezamenlijk werken aan een voortdurende verbetering van hun professionaliteit?
• Verbetercultuur: De uitvoering van de wettelijke eisen rondom kwaliteitszorg vraagt van de school een gezamenlijke inspanning vanuit een verbetercultuur en professionaliteit?

Naast deze drie inhoudelijke punten verandert ook met wie de Inspectie Onderwijs in gesprek gaat: de Inspectie gaat naast haar bezoeken aan scholen ook in gesprek met hun besturen.

Dit wetend, kunnen jullie als school met een gerust gemoed uitkijken naar het eerste Inspectiebezoek ‘nieuwe stijl’?
In een interview zegt Arnold Jonk, hoofdinspecteur van de Onderwijsinspectie: We zoeken naar een nieuwe balans tussen oordelen en stimuleren. Stimuleren krijgt een zwaardere rol?.

Lees ook:
_{In 8 stappen aan de slag met een verbetercultuur}

Veel scholen en besturen zijn er nog niet klaar voor

In haar interview in Trouw op 24 mei kondigde Inspecteur-Generaal Monique Vogelzang al aan meer zwakke scholen te verwachten. Dit deed zij op basis van de uitkomst van ‘pilots’ met het nieuwe onderzoekskader.

Naast scholen werden in deze pilots ook besturen beoordeeld; op hun rol in het verbeteren van onderwijskwaliteit. Wat daarbij één opvalt is dat 28% van de deelnemende besturen op het nieuwe onderdeel kwaliteitszorg en ambitie een of meer ‘onvoldoende’ oordelen kreeg (zie figuur hieronder).

Kortom, veel scholen en hun besturen riskeren het oordeel ‘onvoldoende’. Wat doe je daaraan?

Een verbetercultuur helpt

Een verbetercultuur helpt. Waarom? Omdat de Inspectie ernaar zoekt op je scholen. Omdat zo?n cultuur de kwaliteit van onderwijs verbetert. Omdat het je robuust maakt voor het nieuwe onderzoekskader.

Wat is een verbetercultuur en hoe herken je die?

Herkennen is vrij simpel: zie je leraren van elkaar leren? Zie je hen samen met hun leerlingen het onderwijs verbeteren? Niet af en toe, maar elke dag. Niet met een paar enthousiastelingen, maar met iedereen. Niet omdat het moet van het bestuur of de schoolleider, maar omdat ze het zelf willen?

Zo?n cultuur van ‘elke dag samen een beetje beter’, dat is een verbetercultuur.

Dit is trouwens niet uniek of nieuw. Er zijn enorm veel bedrijven en instellingen waar zo’n cultuur heel normaal is. Bij Albert Heijn heet het ‘Iedere Dag Beter’, in ziekenhuizen zie je steeds vaker ‘LEAN’opduiken, bij Bol.com, TomTom, ING en andere bedrijven met veel IT, heet het ‘Agile-Scrum’.

Meer leer- en werkplezier en beter onderwijs

Wat is het effect van zo’n verbetercultuur in scholen?

Als iedereen op school elke dag samenwerkt om kleine verbeteringen te bedenken en uit te voeren, dan krijg je vanzelf heel goed onderwijs. Bovendien, zo samenwerken geeft leraren meer werkplezier en leerlingen voelen zich betrokken.

De Inspectie heeft dit niet zelf bedacht. Als je wereldwijd gaat kijken in schoolsystemen met nog beter onderwijs dan in Nederland (zoals Finland, Estland, Ontario, Massachusetts, Singapore en Shanghai) dan zie je overal hechte lerarenteams die samen leren en verbeteren.

Zo’n verbetercultuur is dus goed voor het onderwijs, maar hoe helpt het jou bij het komende Inspectiebezoek?

Geen theoretische plannen in jouw bureaula, maar uitvoering tot in de klas

Je ziet het vaak in bedrijven: een directie die mooie plannen heeft die in hun bureaula liggen te verstoffen. Als je op de werkvloer gaat kijken en je vraagt medewerkers wat die plannen zijn of je kijkt wat ze doen, dan herken je van de plannen weinig terug. Waarom zou het in scholen anders zijn?

Dat weet de Inspectie ook. Daarom kijken de inspecteurs wat er van de visie van het bestuur en van het schoolplan van de schoolleider zichtbaar is in de scholen. Ze toetsen of leraren en leerlingen het verhaal van hun bestuurder en schoolleider in de praktijk brengen. Heeft de bestuurder of schoolleider de Inspectie geinspireerd verteld over het belang van Bildung of gepersonaliseerd leren? Dan gaat de Inspectie kijken hoe dat in de klas vorm krijgt.

Waarom helpt een verbetercultuur daarbij?

In een verbetercultuur zijn de ambities op alle niveaus helder en werken het bestuur, de schoolleiding en de lerarenteams samen om die ambities waar te maken en te vertalen naar kortetermijndoelen. Iedereen werkt op transparante wijze en de doelen zijn herkenbaar op alle niveaus, van bestuur tot in de klas.

Als je dat ziet, dan weet je dat jullie onderwijsbeleid niet in een bureaula stof ligt te vangen. En de Inspectie ziet dat ook.

Wat kun jij doen?

Wil je hier meer over weten? Wil je zelf met zo’n verbetercultuur aan de slag? Ben je een leraar of schoolleider, ga dan in 8 stappen aan de slag met een verbetercultuur op jouw school. Ben je een bestuurder, dan is deze blog met 7 handvatten voor jou.