menu

Steeds meer scholen zijn aan de slag met het creëren van een verbetercultuur? Zo’n cultuur werkt, daar is veel bewijs voor. Welke onderzoeken zijn er in Nederland en daarbuiten die daar iets over zeggen? Welke rode draad herkennen we daarin? En geldt dat ook voor de leerKRACHT-aanpak in Nederland? We geven een samenvatting in vogelvlucht.

De kwaliteit van de docenten bepaalt de kwaliteit van het onderwijs

Zegt Internationaal onderzoek dat de basis vormt van onze aanpak

Nationale en internationale onderzoeken tonen keer op keer het belang van een professionele cultuur op scholen voor het onderwijs aan. Deze onderzoeken van McKinsey en de OESO stonden aan de basis van de leerKRACHT-aanpak. Onderzoek van de Onderwijsinspectie en nieuw onderzoek van McKinsey bevestigen die conclusie.

McKinsey

In 2010 bracht McKinsey met een internationaal onderzoek in kaart wat de voorwaarden zijn voor goed onderwijs. Daaruit blijkt dat het onderwijs in Nederland van hoog niveau is. Maar in een aantal landen en regios is het onderwijs nog beter. Dat zijn bijvoorbeeld Ontario, Massachusetts, Shanghai, Estland, Singapore en Finland. Deze onderwijssystemen hebben met elkaar gemeen dat de focus al jaren ligt op de kwaliteit van de leraren. Op scholen in deze landen daar zie je een cultuur waarin leraren als professionals van elkaar leren en samen het onderwijs verbeteren. Hoe zij analyseren samen met collega’s leerling resultaten, ontwerpen samen lessen, bezoeken elkaars lessen, kijken daarbij naar het effect van de lessen op leerlingen en geven elkaar feedback.

OESO

Ook uit onderzoek van de OESO (2016) komt naar voren dat het Nederlands onderwijssysteem goed is, maar beter kan. Drie van hun zes aanbevelingen concentreren zich op de cultuur op scholen: vergroot het professionalisme van leraren, zorg voor een continu verbetercultuur op school en houd besturen hier verantwoordelijk voor. Deze aanbevelingen zijn in lijn met de conclusie van de OESO dat schoolsystemen die betere resultaten boeken dat doen door te investeren in de kwaliteit van leraren.

Onderwijsinspectie en NRO

Scholen met een verbetercultuur – een cultuur waarin leraren samen met hun schoolleider en leerlingen elke dag het onderwijs een beetje beter maken –bereiken meer leerwinst met hun leerlingen. Dat constateren zowel de Onderwijsinspectie (zie figuur ) als McKinsey in 2020. Zij deden allebei onderzoek naar de grote verschillen in leerwinst tussen Nederlandse scholen.

Wat we hebben geleerd van andere sectoren

Ervaringen uit bedrijven en ziekenhuizen

leerKRACHT is mede gebaseerd op ervaringen van bedrijven en ziekenhuizen met een cultuur van continu verbeteren.

Uit bovenstaande onderzoeken blijkt hoe belangrijk een sterk lerarenteam is dat werkt in een verbetercultuur. Maar hoe creëer je zo’n cultuur? Hoe dat werkt hebben we gebaseerd op de ervaringen van bedrijven, ziekenhuizen en andere instellingen. Daarbij springen er twee aanpakken in het bijzonder in het oog:

Lean

Lean, ontstaan bij Toyota in het midden van de twintigste eeuw, is een aanpak die tot doel heeft met mensen op de werkvloer elke dag kleine verstoringen in de productie weg te nemen. Al die verstoringen kosten tijd, zijn vervelend voor medewerkers en leiden tot gebrekkige kwaliteit, waar klanten last van hebben. Met leerKRACHT hebben we een aantal onderdelen van de lean-aanpak overgenomen. Bijvoorbeeld de bordsessie, waar je met het team verbeterdoelen stelt en acties neemt. Maar ook andere Lean-onderdelen zoals kijken op de werkvloer zie je terug in leerKRACHT, waar we via lesbezoeken kijken naar het effect op leerlingen. Lees hier meer over lean.

Agile

In de IT leed men al jaren onder een plaag van steeds mislukkende, vertraagde en dure IT-projecten kon aanpakken. Op een bijeenkomst in 2001 kwam een groep IT’ers bijeen om over de oplossing te praten. Toen bleek dat men er niet uitkwam werd besloten dan maar een aantal principes op te schrijven waar men hen het wel over eens was. Dit is bekend geworden als het Agile manifesto met principes als individuen en hun interactie zijn belangrijker dan processen en instrumenten. Deze principes werden vervolgens de basis voor een beweging in de IT die niet meer te stoppen was. Uit deze Agile-beweging hebben we onderdelen geleend zoals het scrum-bord en de retrospective.

Programma van leerKRACHT doorbreekt eilandjescultuur

Onderzoek naar de impact van stichting leerKRACHT

Het leerKRACHT-programma draagt bij aan kennisontwikkeling en kennisdeling van docenten en heeft een positieve invloed op het onderwijs. De kennisontwikkeling betreft praktisch toepasbare kennis en persoonlijke vaardigheden.? Dat is de conclusie van het Kohnstamm Instituut in een onderzoek onder middelbare scholen die al 2 tot 4 jaar met leerKRACHT werken.

Naast het Kohnstamm Instituut deed ook de Universiteit van Utrecht onderzoek naar de impact van leerKRACHT. In 2013-2014 deden zij een eerste onderzoek, met conclusies zoals 65-80% van de leraren ziet een verandering bij leerlingen in belangstelling, betrokkenheid, zelfstandigheid en motivatie, terwijl 10-25% dit nog verwacht.

 Verder onderzoek

Wat is de impact van de leerKRACHT-aanpak op de langere termijn? In opdracht van het Nationaal Regieorgaan Onderwijsonderzoek (NRO) voeren onderzoekers van Universiteit Utrecht en Oberon een vierjarig onderzoek uit naar leerKRACHT. Het onderzoek richt zich op de effecten van het leerKRACHT-programma, zoals: leerlingresultaten, handelen van de leraar, cultuurprogramma en enthousiasme voor het programma.

Al deze onderzoeken laten duidelijk zien dat scholen sterker worden als er een verbetercultuur is. Leraren kijken kritischer naar het eigen lesgeven en opbrengsten. Het gesprek met elkaar gaat meer over onderwijs en minder over organisatorische zaken. Uiteindelijk leidt zo werken tot meer werkplezier voor docenten, betrokken leerlingen en beter onderwijs.

Ervaringen van deelnemende scholen

De impact in klas

In heel Nederland werken zo’n 1.500 scholen in het basisonderwijs, voortgezet onderwijs, mbo, pabo’s en lerarenopleidingen met leerKRACHT. Waarom doen al deze scholen mee? Omdat ze verhalen hoorden van leraren en schoolleiders van scholen die al met ons werken.

Wat vertellen zij over het effect van leerKRACHT:

  • Leraren hebben meer plezier in hun werk en ervaren minder werkdruk
  • Leerlingen voelen zich meer betrokken en hebben meer leerplezier
  • Het onderwijs op school wordt beter

Daar zijn leraren en schoolleiders blij mee en dat vertellen zij aan hun collega’s van andere scholen en onderwijsinstellingen. Wil je van een school zelf horen hoe zij leerKRACHT ervaren? Klik op het kaartje, kijk wie er in jullie buurt meedoet en maak een afspraak.