Aan de slag met het lerarentekort

Een aantal collega’s is ziek en de invalpool is leeg. Jullie moeten klassen combineren of andere kunstgrepen uitvoeren. Wat kun je doen om te voorkomen dat dit zich steeds weer herhaalt? Hoe zorg je dat jullie school voldoende nieuwe leraren aantrekt en dat je de huidige leraren vasthoudt? In deze blog bieden we je een idee voor een structurele oplossing.

Om te komen tot een oplossing, is het goed om eerst stil te staan bij de onderliggende oorzaken. Want anders loop je het risico dat je verkeerde oplossingen bedenkt. Ter vergelijking: je lekke band plakken terwijl je het glas voor je schuur niet opruimt, is een korte termijn oplossing waar je uiteindelijk niet blij van wordt.
Terug naar het onderwijs: de meest gehoorde reden om het onderwijs te verlaten, of er überhaupt niet voor te kiezen of een school te kiezen waar het beter geregeld is: werkdruk. Het salaris biedt hierbij niet voldoende perspectief of compensatie. Als je vervolgens doorvraagt over werkdruk dan hoor je vaak de volgende zaken:

• Je hebt onvoldoende regie over je werk, anderen bepalen wat je moet doen.
• Je voelt weinig steun van collega’s en leidinggevenden.
• Je staat er vaak alleen voor en het werk voelt nooit ‘af’.
• Je mist middelen of vaardigheden om je werk goed uit te voeren.

Als je collega’s op school deze dingen ondervinden, dan loop je de kans dat ze naar een andere school vertrekken of het onderwijs verlaten. Of dat je zelf een ander carrièrepad kiest. Bovendien straalt dit uit. Studenten van de Pabo of lerarenopleidingen komen dan niet bij je werken en leraren die naar jouw stad of dorp toekomen gaan liever op een andere school werken.

Doorgaan met kunst & vliegwerk kan voor de korte termijn een oplossing zijn. Je moet wel. Maar er is een structurele oplossing. Richt je op het aantrekkelijk maken van de werkplek. Hier kun je zelf iets aan doen en je bent niet afhankelijk van wat er op politiek niveau speelt. Voordat we daar op verder gaan, is het goed om na te gaan hoe die ervaren werkdruk ontstaan is.

Waarom ervaren mensen dat ze zoveel te doen hebben, missen ze regie op hun werk of steun van collega’s? Dat zie je op heel veel Nederlandse scholen en daar zijn drie structurele redenen voor:

• De aard van het beestje. Leraren willen het beste voor hun leerlingen. Ze zien hoeveel ze voor hen betekenen. Dat zorgt ervoor dat ze altijd dat extra stapje willen zetten.
• Gestold wantrouwen in het systeem. Leraren worden ingekaderd met een systeem van lesmethoden, resultaatmetingen, verslaglegging en controle. Dat geeft het gevoel dat er veel moet waar het nut niet duidelijk van is. Ze hebben het niet zelf bedacht.
• Een cultuur van autonomie in de eigen klas. Een groot goed is de vrijheid die leraren hebben in hun klas, maar ook direct een valkuil. Je staat er in je klas vaak alleen voor. Maar het vak is te ingewikkeld en divers om alleen af te kunnen.

Nu we de grondoorzaken in beeld hebben, wat kunnen we dan doen om de cultuuromslag te maken die nodig is om het werk van leraren aantrekkelijker te maken?

Wil je over het lerarentekort met ons in gesprek?

Door het lerarentekort hebben leraren steeds meer te kiezen. Waarom zou je als leraar willen werken op een school waar je niet samen de regie hebt of waar je minder steun voelt? Zeker als je ook kunt kiezen voor een school waar dat wel het geval is. Er zijn steeds meer scholen waar hechte lerarenteams samen de regie pakken. Op zo’n school zie je het volgende:

• Leraren hebben het met elkaar over onderwijs tijdens korte, energieke overleggen.
• Het lerarenteam maakt keuzes in wat ze belangrijk vinden voor hun leerlingen en voeren dat samen uit. Keuzes maken betekent ook dat je bepaalde dingen niet doet, of nog niet doet.
• De leidinggevenden faciliteren het gesprek over onderwijs: ze geven inspiratie, kaders én ruimte aan het team.
• Leraren leren van elkaar door samen lessen voor te bereiden en elkaars lessen te bezoeken.
• Leerlingen geven hun leraren feedback.
• Leerlingen nemen eigenaarschap voor hun leren.

De vraag is ‘hoe creëer je zo’n cultuur als hierboven beschreven?’. Stichting leerKRACHT is in 2013 op scholen begonnen met een methodiek die hierbij helpt. Vanuit het motto ‘Elke Dag Samen een Beetje Beter’. De methodiek is gevoed door wat bedrijven en instellingen inzetten die een verbetercultuur hebben. En door wat er wereldwijd gebeurt op scholen die het op meerdere vlakken heel goed doen. Onze ambitie is om meer werkplezier te creëren voor leraren, meer leerplezier voor leerlingen en het onderwijs zichtbaar te verbeteren.

Ga met je collega’s aan de slag om op je school zo’n cultuur van ‘Elke Dag Samen een Beetje Beter’ te creëren. Begin klein en bouw het uit. Zo wordt je school aantrekkelijker om te werken én voor jullie leerlingen om te leren. Hulp nodig? Trek bij ons aan de bel.

Wil jij ook minder werkdruk op jouw school?

Waarom doen scholen mee met leerKRACHT?

Wil je over het lerarentekort met ons in gesprek?