Mede door leerKRACHT onze schoolcultuur blijvend veranderd
OBS De Krijtmolen in Amsterdam Noord startte vijf jaar geleden met werken volgens de leerKRACHT-methodiek. Eerst onder begeleiding van een expertcoach, maar nu al jaren op eigen kracht ‘elke dag samen een beetje beter’.
Vanzelfsprekender
Schoolcoach Elmer Beckman vertelt hoe ze dit voor elkaar hebben gekregen: ‘In de loop van de tijd hebben we steeds geëxperimenteerd met het aanpassen van de leerKRACHT-werkwijze, de ritmiek en de teamindeling. Om het beter bij De Krijtmolen te laten aansluiten, waardoor het voor ons prettiger en vanzelfsprekender is om zo te werken.’
Ritmiek
Periodes van vakantie tot vakantie
‘We kozen er al snel voor om af te stappen van een vast aantal weken en onze periodes telkens tussen twee vakanties te plannen. Met elke week een bijeenkomst. We werkten elke sprint aan één onderwerp, gekoppeld aan ons jaarplan en voorbereid en geleid door collega’s van de kwaliteitsteams. Met een studiedag over het betreffende onderwerp als aftrap.
Wat bedoeld was als natuurlijke afbakening van de periodes, van vakantie tot vakantie, bleek soms wel als keurslijf uit te pakken. Vooral in korte periodes was soms aan het eind het doel nog niet bereikt. Dat riep frustraties op. Dan moesten we toch stoppen met dat thema, want de volgende periode, met het volgende thema, was al voorbereid en ingepland. De verdiepende artikelen lagen klaar en vaak was er al een workshop geboekt van een expert van buiten onze school.’
Hele jaar één hoofdthema, deelthema per periode
‘Daarom werken we dit hele schooljaar met één hoofdthema: rekenen. Onze rekenresultaten omhoog krijgen is namelijk onze eerste prioriteit. De bedoeling is dat we per sprint een ander deelonderwerp gaan aanpakken. De eerste periode is bijvoorbeeld gewijd aan de nieuwe rekenmethode die we hebben aangeschaft. We nemen de vrijheid om iets flexibeler met begin en einde van een periode om te gaan. Als wij denken dat het goed is om nog een paar bijeenkomsten méér aan een deelonderwerp te besteden, gaan we dat doen. ’
Twee vormen van lesbezoek, twee ritmes
‘Vanaf dag één was iedereen overtuigd van het belang van onderling lesbezoek; dat is ook van het begin af aan gefaciliteerd. De directeur, de IB’er en ik als schoolcoach vervangen telkens voor een kwartiertje of zo een collega, zodat die bij een ander kan gaan kijken. Napraten en feedback geven doen we na schooltijd. Iedereen wordt er enthousiast van om zo concreet samen bezig te zijn met het verbeteren van de onderwijskwaliteit. Wij kennen twee soorten klassenbezoeken: met een ‘kijkvraag’ en samenhangend met gezamenlijk lesontwerp.
Lesbezoek met een kijkvraag
We denken allemaal na over: ‘Waar wil ik beter in worden? Wie kan mij daarbij helpen, wie wil ik als maatje?’ Aan het einde van een bordsessie worden duo’s samengesteld: ‘Ik wil graag een keer bij jou kijken als jij de les evalueert, want jij doet dat zo goed’. Of: ‘Tussen de instructie en het aan het werk gaan, zit bij mijn groep onrust; wil jij eens komen kijken wat er dan gebeurt?’ We nemen hiervoor telkens twee weken tijd om ‘ik bij jou, jij bij mij’ te kijken.
Onderling lesbezoek en gezamenlijk lesontwerp
Per sprint doen we één keer een cyclus van lesontwerp – lesbezoek – feedback – les aanpassen en opnieuw geven. Zo is het voor ons haalbaar en goed vol te houden. Dat doen we nu al jaren zo.
Teamindeling
‘Ook met de samenstelling van leerKRACHT-teams hebben we geëxperimenteerd. We begonnen met een onderbouw- en een bovenbouwteam, dat paste bij wat we gewend waren. Het voordeel was dat feedback geven of bespreken wat je wil verbeteren, veiliger voelt in een klein groepje. Het grote nadeel was dat de onderwerpen erg in de eigen bouw bleven hangen.
Het jaar daarop maakten we twee verticale teams, zodat we meer in doorgaande lijnen van groep 1 tot en met 8 konden werken. Dat werkte toch ook niet goed: zo bleek de ene groep 8 aan een ander doel te werken dan de parallelgroep. Uiteindelijk blijkt één team (van 15 collega’s) voor ons toch het beste te werken.’
Effect
Duurzaam
‘Zo werken bevalt al zo lang zo goed, dat we niet eens meer precies weten hoe we het vroeger deden… We kunnen ons nauwelijks meer voorstellen dat het een zeldzaamheid was als iemand eens in je groep kwam kijken. Of dat we vroeger urenlang met alle collega’s om de tafel zaten en oeverloos vergaderden over futiliteiten. Nu zijn we wekelijks een uurtje bij elkaar. Eerst een kwartier een bordsessie en dan het vervolg: het stellen van een doel, inhoudelijk overleg en lesvoorbereiding. Met z’n allen, inclusief de directeur. We doen dat nu alweer jaren autonoom, zonder hulp van de expertcoach van leerKRACHT. Ik denk dat we wel kunnen stellen dat we onze cultuur blijvend veranderd hebben. We zijn samen heel vanzelfsprekend bezig om elke keer ons onderwijskwaliteit iets te verbeteren, voor de leerlingen.’
‘We besteden aan praten over onderwijskwaliteitsverbetering een uur leerKRACHT-sessie per week en 9 à 10 studiedagen per jaar. Op die studiedagen zijn de middagen voor de kwaliteitsteams. Verder zijn er geen vergaderingen, dat geeft mensen heel veel rust. Leerkracht zijn is hard werken, maar tegenwoordig kan ik de meeste dagen om half vijf naar huis; en dan ben ik klaar met wat er voor die dag op mijn to do-lijst stond.’
Leerlingen
‘We merken echt effect op onze leerlingen. In een periode die in het teken stond van vergroten van de woordenschat, merkten we dat leerlingen de woorden die we elke dag op veel verschillende manieren aanboden, echt zelf gingen gebruiken. Fijn om te merken dat je alle energie die je er als leerkracht in stopt, zo’n positief effect heeft!
Elke groep doet elke week een bordsessie. Ik vind dat een hele mooie toevoeging om leerlingen zo zelf ook verantwoordelijk te maken voor leer- of gedragsdoelen. In het begin koppelden we de leerlingdoelen aan die van ons als team: Wij bezig met het rekenniveau omhoog, de leerlingen ook. Maar dat hebben we nu vrijgelaten omdat veel collega’s het bord ook willen gebruiken voor ‘Hoe gaan we met elkaar om?’ Ikzelf doe elke dag een korte check-in en -uit. Vooral ’s ochtends vind ik het fijn om te weten hoe de kinderen in hun vel zitten, om daar eventueel rekening mee te kunnen houden.’
Tips voor scholen die nu beginnen met leerKRACHT
‘De belangrijkste is: Probeer het programma zoveel mogelijk naar je eigen hand te zetten. Probeer de ritmiek zo aan te passen dat het goed bij jullie past, zodat het een blijvende verandering teweeg kan brengen.’
‘Het motto van De Krijtmolen is: ‘School van de toekomst’. Alle leerlingen vanaf groep 4 hebben een eigen Chromebook om mee te werken. We hebben leerlijnen programmeren, muziek, film en fotografie, en Engels vanaf groep 1. Op onze school heerst rust en structuur. We houden van opgeruimd, fris en netjes, ons gebouw is mooi licht en staat in het groen.
Wij als leerkrachten verrichten elke dag onderwijsinhoudelijk supergoed werk, de leerresultaten zijn goed – zo blijkt ook uit de Citotoets – en het Inspectie-oordeel is positief. We hebben besloten om onze successen nadrukkelijker te gaan vieren, meer stil te staan bij – en aan de buitenwereld te laten zien – waar we goed in zijn.’