Op zoek naar regie op onderwijskwaliteit?
Zet de leerKRACHT-instrumenten in voor (in)zicht en verantwoording
Stel je loopt een school binnen en zonder dat je een medewerker hebt gesproken of een document hebt gelezen, zie je welke kwaliteitsaspecten de school aan het ontwikkelen is én de voortgang ervan. Een droom voor elke kwaliteitsmedewerker of bovenschools directeur en werkelijkheid op scholen die met de leerKRACHT-instrumenten werken. In deze blog laten we zien hoe dat werkt, gekoppeld aan het model dat de PO-raad ontwikkelde om systematisch kwaliteit op scholen te ontwikkelen.
Als kwaliteitsmedewerker en/of bovenschools directeur sta je voor de uitdaging om scholen te ondersteunen bij het bewaken en het verbeteren van de onderwijskwaliteit en de bijbehorende verantwoording. Tegelijkertijd heeft de Inspectie sinds 2017 in het toezichtkader opgenomen dat er op scholen sprake moet zijn van een ‘verbetercultuur’. En daarmee hebben we direct een antwoord op de genoemde uitdaging: ondersteun scholen bij het werken aan de onderwijskwaliteit door het creëren van een verbetercultuur! Daaruit volgt vanzelf het verbeteren van de onderwijskwaliteit. Dat blijkt ook uit onderzoek van McKinsey: ‘How the worlds most improved schoolsystems keep getting better’. Daarbij, je geeft scholen op deze manier ook het gewenste eigenaarschap voor de ontwikkelingen op hun eigen school. Dat motiveert meer dan officiële audits en rapportages. Interessant om te vermelden: ook de Onderwijsinspectie zelf werkt met de leerKRACHT-instrumenten om een cultuur te creëren van ‘elke dag samen een beetje beter’. Lees de ervaringen in het interview met Rutger Meijer, directeur PO van de Inspectie. Hieronder laten we zien welke leerKRACHT-instrumenten je kunt inzetten, gekoppeld aan het model van de PO-raad over regie op onderwijskwaliteit.
Samen met de PO-raad hebben we nagedacht op welke manier we kwaliteitsmedewerker en bovenschools directeuren kunnen ondersteunen. Daarbij werd al snel duidelijk dat je de elementen uit het model ‘Regie op Onderwijskwaliteit’ van de PO-raad tot uitvoer kunt brengen met de instrumenten van leerKRACHT. Het gaat dan om de elementen Definiëren, Zicht hebben, Werken aan en Verantwoording. We zoomen er hieronder verder op in.
Definiëren
Bij definiëren gaat het erom dat de school bepaalt waar ze heen willen qua onderwijsontwikkelingen en waar ze nu staan. In de leerKRACHT-methodiek doen we dit door schoolteams een fysiek jaarbord te laten maken met de thema’s waaraan ze dat schooljaar willen werken (met het jaarplan als onderlegger) en in welke periode. Dit zorgt voor focus en draagvalk. De (sub)teams die de school bij de start van het leerKRACHT-programma samenstelt, vertalen deze thema’s vervolgens naar korte termijn verbeterdoelen op hun verbeterbord dat ze vaak ophangen in de lerarenkamer. Deze doelen zijn zo omschreven dat ze aangeven wat het de leerlingen oplevert.
Is de afbeelding niet goed leesbaar? Klik dan hier.
Zicht hebben
Hoe houd je vervolgens zicht op de voortgang? De teams staan wekelijks bij hun verbeterbord en bespreken de voortgang van de verbeterdoelen (en maken dit op het bord zichtbaar). Ook bepalen ze acties die nodig zijn om de doelen te behalen en schrijven dit op het bord. Daarnaast gaan leraren bij elkaar in de les kijken om te zien of en hoe de beoogde verbeteringen in de les vorm krijgen. Leraren doen dit om elkaar te helpen zodat ze steeds weer een verbeterstap kunnen zetten. Dit gebeurt aan de hand van een gesprek na afloop van het lesbezoek. Als je als kwaliteitsmedewerker of bovenschools directeur de lerarenkamer binnenloopt, zie je meteen waar ze aan werken en kun je daarover het gesprek aangaan.
Werken aan
Doelen stellen en bij elkaar kijken is goed, maar daarmee ben je er nog niet. Want als je alles blijft doen zoals je deed, dan gaan de gewenste verbeteringen niet plaatsvinden. Daarom hebben teams naast bordsessies ook werksessies. Ze gaan dan aan de slag met de acties die op het verbeterbord staan en gaan samen lessen ontwerpen. Deze lesontwerpen zijn gekoppeld aan de verbeterdoelen op het bord. Gaat een doel bijvoorbeeld over het verhogen van eigenaarschap voor het leren? Dan gaan leraren bij het gezamenlijk lesontwerp nadenken over hoe ze dat in de les in praktijk kunnen brengen.
Verantwoording
Door de thema’s op het jaarbord en de bijbehorende verbeterdoelen op de verbeterborden te plaatsen en deze zichtbaar op te hangen in de school, vindt er direct verantwoording plaats. Behaalde doelen krijgen borging in een ‘standaard’. Bijvoorbeeld een geplastificeerd stappenplan voor rekendidactiek dat bij het bord hangt en regelmatig erbij gepakt wordt om te bespreken of iedereen nog volgens deze standaard werkt. Zo creëer je een continue verbetercyclus. De belangrijkste verantwoording vindt plaats door de ‘Stem van de Leerling’. In de leerKRACHT-methodiek zijn er verschillende werkvormen om de leerling te bevragen op wat voor hen werkt en welke verbeterideeën zij hebben. Door ook dit in een vaste ritmiek op te nemen, krijg je steeds feedback op en voeding voor verbeteringen.
Zelf een rolmodel zijn
Hierboven heb je gelezen hoe scholen kunnen werken aan hun onderwijskwaliteit. Wat voor hen werkt, werkt net zo goed voor stafmedewerkers. Ga bijvoorbeeld op het stafbureau werken met een jaarbord en een verbeterbord. En luister naar de stem van leraren en schoolleiders door het organiseren van een zogenaamde lerarenarena. En als scholen zien hoe jullie werken, dan inspireert dat om ook op die manier te willen werken.
“We begonnen met het uitwerken en invullen van onze Innerwaard-brede koers ‘Eigenaarschap in verbinding’ in onderwijsinhoudelijke thema’s. Zowel in het directieteam als via een lerarenarena. We wilden eerst het kader helder hebben. Daarbinnen hebben al onze scholen de ruimte om dat op eigen wijze in te vullen. Met het directieteam maakten we een jaarbord, in de loop van het jaar merkten we dat zo’n bord echt werkt. Het is nu heel zichtbaar waar we trots op zijn, wat we gaan doen en wat we willen bereiken. Er is echt een houding van ‘we doen het samen’.” – Annemieke Miltenburg, directeur basiskwaliteit en eigenaarschap van stichting Innerwaard in Groessen
Als jullie zelf vaardig zijn in het werken met de leerKRACHT-instrumenten, dan voel je je waarschijnlijk ook beter toegerust om jullie scholen hiervoor te interesseren en hen hierbij te helpen. Wij helpen jullie hiermee graag op weg!
