Leerlingen die de leiding nemen in het zorgoverleg – kan dat?
Hoe jij als intern begeleider het ijs breekt met hun ouders
Helaas zijn er leerlingen die thuis in schrijnende situaties leven: situaties van verwaarlozing, mishandeling of misbruik. Voor hen is school vaak een veilig heenkomen. Maar ook een plek waar volwassenen hen helpen. Dit is het verhaal van zo’n plek, een school in Rotterdam, de Tuimelaar.
Bijzonder is dat deze school niet over deze ‘zorg’leerlingen spreekt met hulpinstanties, maar dat zij de leerlingen en hun ouders de regie geven bij het verbeteren van hun situatie. Samen met de school en zorgverleners. Met effect. Als dat kan in zulke extreme situaties, waar dan nog meer?
Stel je dit voor: een kamer op school?
Er heeft zich een aantal mensen verzameld. Van de school zelf, Jeugdzorg, Leerplicht, Schoolmaatschappelijk werk, Passend Onderwijs en Jeugdbescherming. Zij gaan aan de slag om de situatie rond drie zorggezinnen te verbeteren. Vroeger zouden ze deze gezinnen hebben besproken, vandaag gaat het anders.
Er wordt op de deur geklopt. Er komt een moeder binnen van het eerste gezin. Nancy Tadey, Interne Begeleider van de school haalt de vier kinderen van dit gezin uit hun klassen op. Het gesprek kan beginnen.
Wie begint er? Niet een volwassene. Nee, één van de vier kinderen neemt het woord. Zij doet een ‘check-in’ met een ‘verbeterbord‘ (een simpel wit bord): hoe voelt iedereen zich? De aanwezigen kunnen kiezen uit een happy smiley, een neutrale of een sippe.
Daarna volgen de successen: wat heeft elk van de kinderen de afgelopen periode bereikt op die punten die hij of zij wilde verbeteren? Hun moeder kijkt verbaasd toe. Tjonge, dat háár kinderen dit kunnen! Ze is trots. Vervolgens bespreken de kinderen met de volwassenen waar zij de komende periode aan willen werken. Nancy schrijft ondertussen mee op het verbeterbord.
Als de kinderen daarna de kamer verlaten is hun moeder ontspannen, het ijs is gebroken. Dit is geen gesprek met instanties die haar verwijten maken. Het gesprek gaat verder, waarbij de volwassenen overleggen. De moeder heeft aan het begin van de gesprekkencyclus als doel voor haar kinderen geformuleerd ‘dat zij zich fijn voelen op school’. De aanwezigen overleggen hoe het daarmee staat en welke ondersteuning de kinderen nodig hebben. Na een half uur is het overleg afgelopen en gaat de vrouw naar huis. Er is veel bereikt.
Waar is dit idee geboren?
Nancy en haar directeur, Sanne Vreugdenhil, waren niet tevreden over het effect van hun gesprekken met zorginstanties. Er werd over leerlingen en ouders gesproken. De leraren werkten hard aan verbetering, maar zagen vaak weinig vooruitgang. Dat moest anders kunnen.
De school had al ervaring opgedaan met het betrekken van leerlingen bij het verbeteren van het onderwijs. Dat was onderdeel van de leerKRACHT-aanpak waar ze 1,5 jaar geleden mee startte. Met feedback van leerlingen en verbeterborden in de klassen werkten de docenten aan beter onderwijs. Zou dat ook met deze zorgleerlingen kunnen? Op leerKRACHT-bijeenkomsten vroeg Nancy input aan docenten van andere scholen en het idee was geboren.
Wat zijn hun eerste ervaringen?
- ‘Kinderen hebben minder het idee dat er óver hen wordt gesproken’
- ‘We bespreken ook wat er wél goed gaat, dat motiveert’
- ‘Je ziet het gezin op een andere manier, dat geeft inzicht en handvatten’
- ‘De sfeer in het gesprek is veel beter’
- ‘Je hebt handvatten om dingen per direct te veranderen’
- ‘Ouders zien hun kind in een schoolsituatie en ervaren de betrokkenheid van hun leraren’
- ‘Bij de moeder is het ijs gebroken, er wordt namelijk met haar gepraat in plaats van over haar’
Wat kunnen we hieruit leren?
De Tuimelaar wil blijven leren: na elk zorgoverleg verandert de school onderdelen van de aanpak.
En jullie? Hoeveel meer kunnen jullie bereiken als je leerlingen en ouders doelen laat stellen, als je hen de leiding geeft? Wat kan dat betekenen voor eigenaarschap? Voor betrokkenheid? Voor sfeer? Voor onderwijsresultaten? En niet alleen zorgleerlingen, maar allemaal?
Als dat kan met leerlingen zoals deze, in ongelofelijk moeilijke situaties, kan het dan ook met jullie leerlingen? Lees deze blog maar eens over hoe een middelbare school in Utrecht hun suffe rapportvergaderingen afschafte en de leerlingen het mentorgesprek met hun ouders laten uitvoeren.
Geïnspireerd? Ben heel benieuwd wat jullie gaan doen op school. Stuur me maar een berichtje, ik kom graag langs!
