Op het Alkwin Kollege houden leerlingen van havo-2 zelf hun voortgang bij van hun individuele leerdoelen. Al geruime tijd wilden docent bewegingsonderwijs Michiel Bleijs, docent Aardrijkskunde Robert Dolman en afdelingsleider havo 2/3 Gert-Jan de Bruin met hun collega’s aan de slag met gepersonaliseerd leren, maar het bleek in de praktijk vaak moeilijk. Sinds dit schooljaar lukt het wel; wat deden zij anders en wat was het effect? Dit is hun verhaal.

Wat willen jullie bereiken?

We willen als docenten écht iets toevoegen en betekenisvol zijn. Dat lukt als onze leerlingen gemotiveerd zijn en plezier hebben in leren. We zien echter dat leerlingen in de klas vaak op elkaar zitten te wachten en zich soms zelfs vervelen. Daarom willen we meer maatwerk in ons onderwijs.

Hebben jullie dat al eerder geprobeerd?

Ook buiten school is er contact tussen collega’s. Tijdens een avondje uit hebben we vaak wilde ideeën, maar op school blijkt dit moeilijk te organiseren. We praten al jaren over onderwijsvernieuwing en gepersonaliseerd leren, maar het blijft zo’n vaag begrip: hoe werkt gepersonaliseerd leren in de praktijk? We raakten gefrustreerd en wilden praktisch aan de slag.

Wat zijn jullie gaan doen?

We hebben een team gevormd van 20 docenten die allemaal lesgeven aan twee Havo-2 klassen. Met dat team hebben we eerst een ambitie geformuleerd en daarna tijd vrijgemaakt: iedereen één uur per week.

We hebben die ambitie omgezet in doelen die we in 4 tot 6 weken konden realiseren. Het eerste doel is dat de leerlingen duidelijk weten wat de leerdoelen zijn voor die les en de gehele periode. Hierdoor weten leerlingen waar ze aan toe zijn en wat ze moeten weten en kunnen. Het doel dat daar bij past is dat de leerlingen meer zelf aan het werk zijn om de leerdoelen te behalen. Dit doen we door kortere instructie te geven van maximaal 10 minuten. De vrijgekomen tijd wordt door de leerlingen gebruikt om de leerdoelen uit te werken. Dit gebeurt minimaal 10 minuten in stilte; dit is gelijk ons derde doel.

Leerlingen geven ons ook feedback; ‘die korte instructie lukt overal, behalve bij docent X’, daar gingen we dan samen mee aan de slag. Niet met verwijten, maar met feedback. Het vervolg op het eerste doel is dat alle leerlingen zelf bijhouden welke leerdoelen ze al behaald hebben en waar ze hulp van de docent nodig hebben. Voor het bijhouden gebruiken we een digitaal systeem dat een docent speciaal voor onze school programmeerde. Onze voortgang bespreken we elke week bij het leerKRACHT-bord; we vieren successen, scherpen onze doelen aan en bekijken welke lerarenacties nog meer nodig zijn.

Waarom werkt het nu dan wel?

Gert-Jan kan hier kort over zijn: ‘ik had grote twijfel bij leerKRACHT. Ik vroeg mij af of de leerKRACHT-aanpak wel voldoende diepgang zouden geven, maar ik ben nu 200% overtuigd. Het team is energiek en krijgt meer gedaan. Voorbeeld: we hadden het er vroeger over dat we elkaars lessen moesten bezoeken, maar vaak lukte dat niet. Nu dóen we het gewoon.’

Wat is het effect van wat jullie doen?

We hebben meer individuele aandacht voor onze leerlingen. De leerlingen vinden het fijn dat ze de doelen kennen waar ze voor werken en ervaren meer structuur en samenhang. ‘Ze praten met elkaar’, zeggen ze over ons, leraren. En dat klopt, als we merken dat leerlingen bij Levensbeschouwing moeite hebben met het lezen van opdrachten, dan besteden we daar bij andere vakken aandacht aan. We zijn als team met veel energie aan de slag!