Welke ideeën hebben leerlingen over het onderwijs in deze tijd? Gebruik de ‘stem van de leerling’.

Hoe kunnen we optimaal samen leren in de anderhalve meter samenleving? Van afstandsonderwijs, via hygiëne-protocollen, tot volle klassen en afscheidsmusicals. Scholen blijven zichzelf continu opnieuw uitvinden en zoeken manieren om met de corona-maatregelen om te gaan. Hoe is dat eigenlijk voor leerlingen? En nu de ouders het van zo dichtbij ervaren, welke successen en verbetermogelijkheden zien zij? Waarschijnlijk vragen veel leraren al wel naar ervaringen als ze met leerlingen of ouders in contact zijn, maar hoe kun je dat als school relatief eenvoudig en gestructureerd aanpakken? Zodat je goed bruikbare feedback hebt waarmee je het leren op afstand weer een klein beetje beter kunt maken, voor jezelf en je leerlingen. In deze blog geven we hiervoor een aantal suggesties. We adviseren die online te doen zodat je ze direct, veilig kunt uitvoeren, ook voor grotere en/of diverse groepen.

Leraren zijn heel snel in actie gekomen om onderwijs in de anderhalve meter samenleving mogelijk te maken voor hun leerlingen. Om te weten of dat voor leerlingen werkt, is het logisch om dat aan leerlingen zelf te vragen. En bij de jonge kinderen ook aan de ouders. Nog los van de vraag of je vervolgens alle verbetersuggesties kunt oppakken, is het sowieso goed om leerlingen en ouders de ruimte te geven om hun ervaringen te delen. We moeten het tenslotte samen doen. Hieronder drie suggesties, in te zetten wanneer het jullie past en bedoeld ter inspiratie.

Suggestie 1: Maak een eenvoudige, online vragenlijst voor leerling en/of ouders

Een eenvoudige manier om van veel leerlingen en ouders input te krijgen, is door het versturen van een online vragenlijst. Dit kan vrij gemakkelijk via bijvoorbeeld Google Formulieren. Er is ongetwijfeld een collega die daar handig in is. Als één collega dit aanmaakt, kunnen alle collega’s daar gebruik van maken door de link naar de leerlingen of ouders te sturen. Waarschijnlijk is het handig om voor leerlingen en ouders een aparte vragenlijst aan te maken.

• Zorg dat leerlingen/ouders verplicht de klas of groep moeten invullen, anders is het lastig om de gegevens te interpreteren.
• Stel naast gesloten vragen ook zeker een paar open vragen. Dat geeft meer kans op bruikbare verbeterideeën.
• Vraag of je ze kan/mag benaderen voor toelichting (dan ook naam laten invullen). Dat kan handig zijn om iets helder te krijgen, leerling/ouders mee te laten denken over een oplossing, et cetera.

In de blog ‘online retrospective’ geven we tips over hoe je als team online een retrospective kunt organiseren. Datzelfde kun je ook met oudere leerlingen doen:

• Kies een eenvoudig(e) programma of tool (liefst iets wat jullie nu al gebruiken) waarop leerlingen hun input kunnen plaatsen. Kies twee of drie categorieën, bijvoorbeeld: wat werkt, wat een beetje, wat werkt niet.
• Laat leerlingen dit van te voren ‘invullen’, spreek een maximum af zodat het overzichtelijk blijft.
• Cluster de inbreng en bespreek de inhoud in een call door her en der toelichting te vragen en/of voorbeelden te horen.

Met jongere leerlingen werkt het natuurlijk anders dan met oudere leerlingen. Met de jongere basisschoolleerlingen, kun je wellicht 1 op 1 (video)bellen. We horen dat dat al veel gebeurt. Een paar suggesties om vervolgens met de leerlingen individueel het gesprek aan te gaan:

• Vraag aan de leerling ‘wat verdient een zonnetje, waar werd je heel blij van’. En ‘wat vond je lastig aan het thuis aan school werken’? Of ‘hoe kan de juf/meester/ouders je nog beter helpen’?
• Laat de leerlingen een tekening maken over wat ze leuk en niet leuk vinden aan leren op afstand en een foto daarvan naar jou sturen. Bespreek samen de tekening.
• Selecteer een aantal (digitale) afbeeldingen en laat ze er één of twee uitkiezen die volgens hen laten zien hoe zij ze het huidige onderwijs ervaren. Bespreek dit met ze. Het kan ook fijn zijn om dit als een (digitaal) kringgesprek te doen. Als jullie dit technisch voor elkaar hebben als school, kun je de leerlingen vragen om één voor één een plaatje in beeld te houden en dit toe te lichten.

Waarschijnlijk hebben jullie een manier gevonden om via een platform of tool met een klas te videobellen. Dan kun je dit nog steeds gebruiken om met een selectie van leerlingen een digitale arena te houden. Elkaar in beeld zien is wel fijn, maar niet per se noodzakelijk. Via de inlog van de leerlingen, kun je dan hetzelfde doen met een groepje ouders.

• Kies maximaal 6 leerlingen (of ouders van basisschoolleerlingen, maar niet tegelijkertijd met de leerlingen) uit en vraag hen of ze willen meedoen. Leg uit dat jullie graag feedback willen op het huidige onderwijs.
• Bedenk met een paar collega’s waar jullie graag input op willen.
• Stuur de deelnemende leerlingen of ouders van te voren de vragen/onderwerpen zodat ze er even over na kunnen denken.
• Plan de (video)call, geef ook aan hoe lang de call duurt en hou je daaraan.
• Laat één collega het gesprek voeren aan de hand van de vragen en een andere collega aantekeningen maken. De andere collega’s kunnen meeluisteren. Laat hen het geluid op ‘mute’ zetten en de video uit. Ze reageren nergens op, ze luisteren gewoon mee zodat ze ook een goed beeld krijgen van wat er leeft bij de leerlingen.

Welke manier jullie ook kiezen om de Stem van de Leerling (of ouder) te horen, zorg dat je altijd terugkoppelt wat jullie met de input wel of niet gaan doen. Niet alles hoeft of kun je tegelijkertijd oppakken. Maak een prioriteitenlijst: wat is urgent en heeft veel impact op leerlingen als we het verbeteren? Begin daarmee.

Zelf iets bedacht om de Stem van de Leerling te horen? We horen het graag via info@stichting-leerkracht.nl of deel het via de Online Open Space op Facebook.