6 redenen om niet met een verbetercultuur te starten. Wat breng je daar tegenin?

Door Jaap Versfelt
Jij wilt aan de slag. Om op jouw school een cultuur van ‘elke dag samen een beetje beter’ te creëren. Waarin leraren van en met elkaar leren. En samen met hun leerlingen in kleine stapjes het onderwijs verbeteren. Waarom? Voor meer plezier in je werk en minder werkdruk. Voor je leerlingen. Maar als je hierover begint dan krijg je de wind van voren: ‘Doen we het dan niet goed?’ of  ‘Hebben we daar dan tijd voor?’ Wat kun je dan? In deze blog 6 vaak gehoorde argumenten ‘tegen’ en wat je daarmee kunt.

1. Doen we het dan niet goed?

Natuurlijk doe we het goed. Onze school is prima. Dat is ook het punt niet. De vraag is: ‘kan het beter?’ Voor de leerling? Voor ons als leraren? Voor ons team? Natuurlijk kan het beter. Waarom mopperen we anders zo vaak in de lerarenkamer? En we hebben het niet over ‘dat alles helemaal anders moet’. De vraag is of we elke dag samen kleine verbeteringen kunnen realiseren. Al was het maar voor één kind. En natuurlijk kan dat. En van een heleboel kleintjes komt vanzelf een grote.

2. Daar hebben we geen tijd voor

Daar zit wat in. Leraren in Nederland geven meer uren les dan in welk ontwikkeld land dan ook. En voor samen verbeteren heb je echt tijd nodig; vast vrij geroosterd in het schoolrooster en opgenomen in je normjaartaak. Dat moet de schoolleiding regelen, anders wordt het niks. Daarom is tijd een randvoorwaarde, waarbij je schoolleiding moet helpen.

3. Weer zo’n mode-ding, het waait wel weer over

Er is de afgelopen decennia heel wat over het Nederlands onderwijs uitgestort. Allemaal ‘wat’ oplossingen van het type ‘leraren doe dit’ of ‘leraren doe dat’. Maar een verbetercultuur op je school is geen ‘wat’, dat is een ‘hoe’. Een manier van werken waarin wij op school onze eigen (leerling)doelen bepalen. En daarna zelf verbeteracties bedenken en uitvoeren. Bovendien, zo’n verbetercultuur is geen mode-ding, het is een maatschappelijke trend die in alle sectoren plaats vindt. Waarin vakmanschap weer centraal staat. Ga maar eens in bedrijven of ziekenhuizen kijken. Die werken al jaren met ‘lean’ of ‘agile-scrum’.

4. We doen het al

Echt waar? Kunnen we een paar testvragen bedenken of dat klopt? Vraag 1: ‘hoe vaak doen we dit?’ Hoeveel keer per maand bezoeken wij elkaars lessen? Heb je deze week al feedback van een collega gekregen? Heb je vandaag al je klas om feedback gevraagd op een les? Vraag 2: ‘en doet iedereen dat?’ Een cultuur is immers iets wat je deelt in de hele school, het is niet van een paar enthousiastelingen. En, bovendien, onze leerlingen krijgen van ons allemaal les, niet van een paar leraren.

5. Is het wel veilig?

Dat zal niet iedereen durven zeggen, maar veel leraren denken het wel. Wat gaan mijn leerlingen zeggen als ik ze feedback vraag op mijn lessen? Wat zullen de schoolleiding en mijn collega’s denken als ze bij mij in de klas komen? Ik ben immers niet perfect. Dat klopt, dat is geen enkele leraar. Daarom is de eerste stap in het creëren van een verbetercultuur het bouwen van onderling vertrouwen. Waarom beginnen we niet anderen te laten zien waar we het meest trots op zijn in onze lessen?

6. Volgend jaar komt het beter uit

Elke school is druk. Vul maar in: we gaan naar een nieuw gebouw, we zijn bezig met een nieuwe methode, we gaan iPAD onderwijs invoeren, etc. Als je geen ambities hebt hoef je niet eens aan een verbetercultuur te beginnen. Zo’n cultuur helpt je namelijk om je ambities te realiseren. Daarom is het goed dat we veel omhanden hebben, dan kunnen we dáár mee aan de slag.

Nog een geruststelling. Mensen zoals jij – die hiermee aan de slag willen – zijn er overal. In andere scholen, in zorginstellingen, in ziekenhuizen, in bedrijven. Mensen die er vertrouwen in hebben dat je verbetert door samen kleine stapjes te zetten. En zo meer plezier krijgt in je werk. In andere instellingen zijn zij ook doorgebroken, bij jou op school gaat het ook lukken!