5 tips om werkdruk te verminderen in het basisonderwijs

De laatste weken staat er veel in kranten en op social media over werkdruk in het basisonderwijs: is die echt of gevoeld? Dat maakt niet zoveel uit, ook een gevoel van werkdruk weerhoudt leraren van samen het onderwijs verbeteren. Wat doen leerKRACHT-scholen om werkdruk te verminderen?

Scholen die deelnemen aan leerKRACHT gaan actief aan de slag om allerlei randzaken te verminderen onder het motto: wat waarde toevoegt voor leerlingen zijn lessen en het verbeteren van die lessen. Waar besparen leerKRACHT-scholen dan tijd op?

1. Ellenlange vergaderingen

Er wordt wat af vergaderd op scholen. Vaak zonder dat dat gaat over de les en zonder concrete afspraken. Op leerKRACHT-scholen worden die vergaderingen massaal geschrapt en vervangen door bordsessies van 15 minuten per week. En teams ervaren dat in dat kwartier meer gebeurt dan in urenlange vergaderingen in het verleden. Een voorbeeld hiervan zijn Wereldwijs en Bijlmerdrie in Amsterdam van schoolleidster Paula Hoonhout, die rigoureus het mes zette in de bestaande overlegstructuren en daarvoor in de plaats inhoudelijke werkmiddagen (samenwerken aan bijvoorbeeld analyses, groepsplannen, thematische lessen), korte briefings (elke ochtend 10 minuten) en natuurlijk de bordsessie invoerde waar aan haalbare en meetbare leerlingdoelen wordt gewerkt. Paula en haar team ervaren dat zo werken aan beter onderwijswerken effectief en motiverend is.

2. Tijdverkwistende processen

Veel processen vergen nodeloos veel tijd. Neem als voorbeeld één van onze scholen die ‘jaarbestellingen’ deed. De leraren moesten dan voor het hele jaar nadenken wat ze nodig hadden en dat werd dan in één keer besteld. Klinkt efficiënt? Nee dus, probeer in september maar eens te bedenken wat je met kerst wil knutselen. En als je later op Instagram een leuk idee tegenkomt kan dat niet meer. Bovendien, je kunt tegenwoordig via internet alles bestellen en je hebt het 1-2 dagen later in huis, scheelt een hoop gezoek in de stapel kerstknutselspullen naar de groene blaadjes die je in september besteld hebt.

3. Nutteloze administratie

Voor wie doe je die eigenlijk? Heel veel rapportages leveren scholen op voor anderen: de gemeente, het bestuur, middelbare scholen, ouders, de Inspectie, enz. Maar zitten die anderen daar wel echt op te wachten of denken we dat alleen maar? En wat als we er gewoon mee stoppen? Carin Robles, schoolleider van de Vlinderboom in Pijnacker, is gestart om één voor één alle rapportages tegen het licht te houden en daar met die andere partijen over te praten. En dat heeft al geleid tot een flink aantal rapporten die korter, minder vaak of helemaal niet meer gemaakt hoeven te worden.

4. Dingen dubbel doen

Echt zonde van je tijd, iets over doen. Neem als voorbeeld de Monseigneur Bekkerschool in Spijkenisse. Schoolleider Michael Westdijk, geïnspireerd door een leerKRACHT-bedrijfsbezoek, ging aan de slag om het huidige proces van leerlingenzorg uit te tekenen: de leraar toetst de leerling, maakt een zorgplan, bespreekt dit met de IB’er en de schoolleider en verbetert daarna weer het plan. Oftewel, de leraar is 2x aan de slag met het plan. Het nieuwe proces is: de leraar toetst de leerling, analyseert de resultaten, bespreekt de inzichten met de IB’er en maakt daarna pas het plan. Oftewel, de leraar maakt maar één keer een plan en dan in één keer goed.

5. Feesten en partijen

Wat is belangrijker: goed onderwijs of leuk onderwijs? Op bassischool de Skulpe in Hindeloopen wil het team tijd vrijmaken voor samen lessen voorbereiden en onderling lesbezoek. En dat kost tijd. Eén van de plekken waar ze dit gevonden hebben is bij het verminderen van sportdagen, van twee naar één per jaar. Een ander voorbeeld is het inzetten van ouders voor feestelijkheden, waarom zou je dat als leraar doen als je ook aan belangrijke dingen kunt werken zoals het verbeteren van onderwijs?
Waar komen al deze ideeën vandaan?? Allereerst uit de wens om het onderwijs beter te maken in plaats van je tijd te verspillen. Daarnaast uit een flinke dosis gezond verstand. Maar tenslotte ook uit ‘lean’. Lean is in het bedrijfsleven al tientallen jaren een beweging waarbij de focus ligt op het terugdringen van verspilling, om alle aandacht te kunnen richten op dat wat waardevol is. In ons geval: beter onderwijs voor de leerling. Hoe doen bedrijven dat? Door te focussen op 8 vormen van verspilling. Die staan hier onder in de afbeelding.

Met de leerKRACHT-aanpak ga je met al deze zaken praktisch aan de slag. Je neemt als lerarenteam regie over je werk. Dat doe je in een ritmiek waarin jullie van elkaar leren en samen het onderwijs verbeteren. Je focust je op wat jullie leerlingen nodig hebben en je zet het mes in verspilling van tijd, bijvoorbeeld door met de leerKRACHT-bordsessies veel korter én effectiever te overleggen. Je zult ervaren dat je meer werkplezier hebt, minder werkdruk ervaart en dat het onderwijs merkbaar beter wordt. Dat verzinnen we niet, dat is wat leraren en schoolleiders van ruim 750 scholen in heel Nederland ervaren. Wil je hun ervaringen horen? Ga dan kijken op een van de tientallen leerKRACHT-scholen in heel Nederland die hun deuren voor jullie openzetten.