Formatieve evaluatie? Twee praktische werkvormen voor in je klas

Steeds meer leraren kiezen ervoor om hun leerlingen regelmatig feedback over hun leren te geven, in plaats van cijfers op proefwerken. Deze zogeheten formatieve evaluatie werkt. Maar hoe doe je dit in je klas? We zien op leerKRACHT-scholen docenten twee praktische manieren uitvoeren die we graag met jullie willen delen. Hopelijk hebben jullie en je leerlingen er wat aan!
Maar voordat we in die praktische tips duiken, waarom zou je er mee aan de slag gaan? Wat bereik je als je op deze manier met je leerlingen werkt. Leraren op onze scholen ervaren dit:

• Grotere betrokkenheid leerlingen
• Betere resultaten
• Meer leerplezier leerlingen
• Een betere relatie met je klas

Dan de twee tips:

Tip #1 het verbeterbord in de klas

Hoe werkt dat? Je houdt elke week een ‘verbeterbord-sessie’ met je klas. Wat is een verbeterbord? Op dat bord staan doelen die de leerlingen willen realiseren. Vaak een mix van cognitieve doelen en omgangsvormen. Zoals ‘we hebben respect voor elkaar’ of ‘we luisteren naar elkaar’. Leerlingen bedenken vervolgens hoe ze die doelen gaan halen en evalueren wekelijks of dat gelukt is. Gedurende de week zijn ze met deze acties aan de slag en helpen ze elkaar daarmee.
Een mooi voorbeeld daarvan is een mavo 3 klas die zich ten doel stelde dat iedereen over zou gaan. In de mentorles evalueren leerlingen wie op zittenblijven staat. Daarna gaan ze elkaar in kleine groepjes bijspijkeren. Hoe ze staan ten opzichte van hun doel houden ze bij op hun verbeterbord en bespreken ze wekelijks.
Door zo met het verbeterbord te werken maak je enorm veel denkkracht vrij bij leerlingen. Een leerlinge op een basisschool verwoordde het zo: ‘Ik wist niet dat onderwijs een doel had, anders hadden we kunnen helpen’. Toen ik dat hoorde werd ik triest en blij tegelijk. Triest omdat deze leerlinge al die jaren het onderwijs was ‘overkomen’ in plaats van dat ze actief mocht meehelpen. Maar ook blij, omdat ik zag wat een kracht er vrijkomt áls leerlingen gaan helpen.
Wil je zien wat er gebeurt als je je leerlingen zo betrekt, neem dan de tijd 3 minuten de tijd om naar deze twee filmpjes te kijken. Ik beloof je dat je daarna er mee aan de slag wilt:
VMBO (1:43 min)
PO (0:50 min)

Tip #2 een simpele methode (één A4-tje) om een les voor te bereiden

Samen lessen ontwerpen is de beste manier om als docenten van elkaars overtuigingen en kennis over onderwijs te leren. Lessen ontwerpen waar ‘formatieve evaluatie’ een belangrijk bestandsdeel is vergen denkwerk, doe dat daarom zo veel mogelijk samen. Binnen leerKRACHT hebben we een simpel A4-tje ontwikkeld waarmee je zulke lessen kunt ontwerpen. Het formulier helpt je na te denken over:

• Wat is het lesdoel? Waar staan de leerlingen aan het begin van de les t.o.v. dat doel?
• Wat ga je doen om dat doel te halen? En hoe kun je gedurende de les controleren of je goed op weg bent?
• Is het gelukt? Wat kun je doen aan het einde van de les om te controleren of je doel gehaald hebt? En wat doe je met die informatie?

Probeer het maar eens uit. Wij zijn continu aan het leren. We zijn enorm benieuwd naar je ervaringen en je feedback hoe het beter kan.