Wat is Leerrendement?
Het leerrendement geeft het rendement van het leren van leerlingen aan. Oftewel, welk effect heeft het leerproces gehad op het leren van leerlingen. Dit wordt vaak in procenten uitgedrukt. Dus stel een leerling heeft 20 maanden onderwijs gehad en scoort op het niveau van 10 maanden, dan is het rendement 50 procent.
Hoe verhoog je het leerrendement van leerlingen?
Hoe verhoog je het leerrendement van leerlingen? Dat begint met inzicht in waar leerlingen staan in hun ontwikkeling. Dit inzicht is waardevol voor jou als leraar om je onderwijs op af te stemmen en tot op bepaalde hoogte voor leerlingen om ze te betrekken en te motiveren. In de leerKRACHT-methodiek gebruiken we drie instrumenten: de ‘Datamuur’, het ‘Verbeterbord’ en het ‘Bord in de Klas’. In deze blog leggen we uit hoe dat werkt én hoe je ze gebruikt om samen het leerrendement te verhogen.
De tijd en energie die je hebt, wil je graag zo gericht mogelijk inzetten. Daarvoor is het nodig dat je keuzes maakt. De belangrijkste vraag die je als team moet beantwoorden is ‘waar valt bij jullie op school winst te behalen voor de leerlingen als het gaat om leerrendement’? Om hier antwoord op te geven, heb je feiten nodig. Feiten helpen namelijk om met elkaar draagvlak te creëren voor de keuzes die je maakt. Want waarom zou je tijd stoppen in een nieuwe rekenaanpak terwijl de rekenopbrengsten prima op orde zijn? De drie instrumenten die we hieronder bespreken, helpen je om dit gesprek met elkaar te voeren. Zowel met je collega’s als met je leerlingen.
Datamuur
Wat is het?
Een datamuur is een visuele weergave van bijvoorbeeld leerlingdata, toetsresultaten, externe bronnen zoals een inspectierapport, het school- of teamplan en informatie over het team. Je maakt data die voor de school belangrijk zijn inzichtelijk en toegankelijk zodat je ze kunt gebruiken om verbeterthema’s te formuleren.
Hoe maak je het?
Stel een groepje leraren samen (zo’n 8 à 10) die zich met de datamuur willen bezig houden. Deel post-its uit en vraag iedereen op te schrijven wat de belangrijkste onderwerpen zijn waarover data gepresenteerd moet gaan worden die relatie hebben met ‘leerrendement’. Cluster vervolgens de onderwerpen en kom zo tot 5-6 onderwerpen. Bedenk per onderwerp welke bronnen jullie kunnen gebruiken om data te verzamelen. Voorbeelden zijn: cito- en examenuitslagen, leerling-enquêtes, inspectierapport, rapport van het kwaliteitsteam, leerling-, ouder-, leraren-, stageplaatsenquête. Bepaal wie met welke bron aan de slag gaat om de data te verzamelen en overzichtelijk weer te geven (liefst in tweetallen). Kies een goed zichtbare wand en hang de verzamelde data hier op, bijvoorbeeld in de personeelskamer.
Hoe gebruik je het?
Nu jullie inzicht hebben in hoe de school ervoor staat, kunnen jullie op basis van deze data een aantal verbeterdoelen formuleren om het leerrendement te verhogen. Om met deze verbeterdoelen aan de slag te gaan, gebruik je het verbeterbord samen met je collega’s en je bord in de klas met je leerlingen.
Verbeterbord
Wat is het?
De datamuur heeft houvast gegeven om een aantal verbeterdoelen te benoemen. Maar hoe zorg je dat je ook echt aan de slag gaat met deze doelen en dat je de voortgang ervan monitort? In de leerKRACHT-methodiek gebruiken lerarenteams hiervoor verbeterborden (per subteam van zo’n 7 tot 10 leraren). Hierop staan de verbeterdoelen en de bijbehorende acties om deze doelen te bereiken. Daarnaast is er op dit bord ruimte om met elkaar in te checken (hoe gaat het met je, welke successen zijn er) en om een planning te maken van andere samenwerkactiviteiten (samen lessen ontwerpen, elkaars lessen bezoeken).
FIGUUR 2: VERBETERBORD
Hoe maak je het?
Een simpel whiteboard is alles wat je nodig hebt. Dit verdeel je in vier vlakken voor de Check-in, de Doelen, Acties en de Planning. Hang ook dit bord op een zichtbare plek zodat het je helpt om je focus te houden op dat waar jullie energie in willen stoppen.
Hoe gebruik je het?
Elke week staat een team maximaal 15 minuten bij dit bord om de voortgang te bespreken. Dit gebeurt staand, zodat het energiek blijft en geen ‘vergadering’. Een teamlid leidt het gesprek bij het bord, een ander teamlid houdt op het bord de voortgang bij. Dit zijn wisselende rollen. Lees er meer over in ons Kennisbank-artikel over het verbeterbord.
Bord in de Klas
Wat is het?
Het bord in de klas lijkt op het verbeterbord voor leraren. Maar, zoals de naam al aangeeft, dit is een bord voor jou en je leerlingen. Bij het Bord in de Klas gaat het om het faciliteren van het gesprek met de leerlingen over dat wat er goed gaat en wat er nog beter kan. Wat er beter kan, zet je samen met de leerlingen om in concrete doelen. Ook bedenk je samen acties om die doelen te realiseren. Die doelen en acties zet je daarna op een bord dat in de klas hangt. Het Bord in de Klas helpt bij het systematisch verbeteren van gewenste opbrengsten. Ook maakt het heel inzichtelijk wat de voortgang is. Je geeft op deze manier leerlingen een hulpmiddel in handen waarmee ze zelf eigenaar worden van het verhogen van hun leren.
FIGUUR 2: HOE JE MET EEN VERBETERCULTUUR EFFECT BOEKT
Hoe maak je het?
Voor het Bord in de Klas heb je een whiteboard nodig dat je in vier vlakken verdeeld (de basisopzet) voor de Check-in, de Doelen, Acties en de Planning. Voordat je een eerste bordsessie met de klas houdt, heb je doelen en acties nodig om op het bord te zetten. Deze kun je baseren op dat wat uit de datamuur komt en op wat de leerlingen zelf graag willen verbeteren. Formuleer dat als doel(en) op het bord. Betrek de leerlingen bij het bepalen van de acties die ervoor zorgen dat jullie het doel gaan halen.
Hoe gebruik je het?
Je loopt wekelijks stap voor stap door het bord. Je begint met de check-in waar je met elkaar deelt hoe het met je gaat. Daarna haal je successen op en schrijft deze op het bord. Vervolgens ga je door naar de doelen en acties. Die loop je per paar door, dat wil zeggen doel #1 met de bijbehorende acties en daarna doel #2 met de acties die bij dat doel horen. Je kijkt per doel waar je staat, of de acties afgerond zijn en of nog nieuwe acties nodig zijn. Ten slotte loop je door de planning van de komende week. Dit doe je als klas staand rond het bord (als dat lukt) en binnen 15 minuten. Stap voor stap kun je ook leerlingen de bordsessie (of bijvoorbeeld alleen de check-in) laten begeleiden. Kijk hier voor meer voorbeelden van het bord in de klas.
Tot slot: verbeter het leerrendement samen met je collega’s
Door de datamuur te maken met je collega’s, wekelijks bordsessies te houden én met je leerlingen het Bord in de Klas te gebruiken, sta je er als leraar niet meer alleen voor. Je bepaalt met collega’s én leerlingen wat er verbeterd moet worden en hoe je dat gaat doen. Een volgende stap is dat je de samenwerking met je collega’s nog doelgerichter maakt: ga samen een les voorbereiden (met de verbeterdoelen in het achterhoofd) en vervolgens elkaars les observeren. Bespreek deze les achteraf zodat je er allebei van leert: wat werkte goed, wat kan nog beter? Op deze manier bouw je met elkaar een stevige verbetercyclus op met als startpunt de datamuur en eindigend in de klas.
Aan de slag met het verhogen van het leerrendement van jouw leerlingen?
Meer informatie
Verwante onderwerpen
Bord in de klas
Formatief Handelen
Professionele leergemeenschap
Verbeterbord
Verbeteren van lessen
Wat is leerrendement?
Het leerrendement geeft het rendement van het leren van leerlingen aan. Heb je bijvoorbeeld 10 maanden onderwijs gehad en je scoort op 6 maanden, dan is het leerrendement 60%.
Videomateriaal
De datamuur
Een hoger leerrendement bereiken
Verhoging van leerrendement is een hot issue. De politiek kiest voor duidelijkere eisen en meer controle. Sommigen verwachten veel van de verhoging van de vakinhoudelijke kwaliteit van docenten en weer anderen hebben hun hoop gevestigd op de digitalisering.
Docent Reinier Geurts vertelt
Ruimte voor de leerling om zichzelf te verbeteren, dat is wat docent Reinier Geurts van De Nieuwste School nastreeft. Lees hoe hij werkt met feedback om het leerrendement te verhogen.
