Gun elke school een verbetercultuur én voldoe daarmee aan de kwaliteitseisen van de Onderwijsinspectie

Elke school moet aantoonbaar werken aan kwaliteitsverbetering. Ook al is de kwaliteit van het onderwijs op dat moment op orde. Dat is goed nieuws, want behalve dat het onderwijs erdoor blijft verbeteren, geeft het samenwerken aan de onderwijspraktijk leraren veel energie en plezier. Maar hoe creëer je zo’n verbetercultuur? Een manier om op duurzame wijze te werken aan onderwijsverbeteringen, is door de inzet van de leerKRACHT-methodiek. In deze blog lees je waarom een verbetercultuur helpt om het onderwijs te verbeteren en welke rol je als bestuurder daarbij kunt hebben.  

Sinds het nieuwe onderzoekskader in 2017 gelanceerd is, gaat de Inspectie niet alleen met de school in gesprek, maar ook met het bestuur. Daarnaast zijn er drie nieuwe inhoudelijke aandachtspunten, we quoten de Inspectie:

• Kwaliteit: “We kijken met name of er sprake is van een verbetercultuur, een gezamenlijk streven om de onderwijskwaliteit niet alleen op voldoende niveau te brengen maar ook duurzaam te verbeteren. Als deze verbetercultuur aanwezig is, ontstaat er ruimte om de onderwijskwaliteit als geheel op een hoger plan te brengen. Binnen onze stimulerende rol willen we daar actief aan bijdragen.”
• Professionaliteit: “We kijken of de schoolleiding en het team gezamenlijk werken aan een voortdurende verbetering van hun professionaliteit.”
• Verbetercultuur: “De uitvoering van de wettelijke eisen rondom kwaliteitszorg vraagt van de school een gezamenlijke inspanning vanuit een verbetercultuur en professionaliteit.”

Mooie thema’s om met scholen over in gesprek te gaan, ook als bestuurder. Maar laten we je eerst meenemen in wat eigenlijk een verbetercultuur is en hoe je die herkent.

Herkennen is vrij simpel: zie je leraren van elkaar leren? Zie je hen samen met hun leerlingen het onderwijs verbeteren? Niet af en toe, maar elke dag. Niet met een paar enthousiastelingen, maar met iedereen. Niet omdat het moet van jullie als bestuur of van de schoolleider, maar omdat ze het zelf willen? Zo’n cultuur van elke dag samen een beetje beter, dat is een verbetercultuur. Bij zo’n cultuur zie je ook ondersteunende methodieken zoals een verbeterbord. Dit is trouwens niet uniek of nieuw. Er zijn enorm veel bedrijven en instellingen waar zo’n cultuur heel normaal is. Bij Albert Heijn heet het ‘Iedere Dag Beter’, in ziekenhuizen zie je steeds vaker ‘LEAN’ opduiken, bij Bol.com, TomTom, ING en andere bedrijven met veel IT, heet het ‘Agile-Scrum’.

Als iedereen op school elke dag samenwerkt om kleine verbeteringen te bedenken en uit te voeren, dan krijg je vanzelf heel goed onderwijs. Bovendien, zo samenwerken geeft leraren meer werkplezier en leerlingen voelen zich betrokken. De Inspectie heeft dit niet zelf bedacht. Als je wereldwijd gaat kijken in schoolsystemen met nog beter onderwijs dan in Nederland zoals Finland, Estland, Ontario, Massachusetts, Singapore en Shanghai dan zie je overal hechte lerarenteams die samen leren en verbeteren. Gebaseerd op deze wereldwijde ervaringen, ontwikkelde Stichting leerKRACHT een aanpak om zo’n cultuur op school te creëren. We brachten die met 896 deelnemende scholen in het basisonderwijs, voortgezet onderwijs en mbo in de praktijk. Nieuw onderzoek van de Universiteit Utrecht en Oberon bewijst dat leerKRACHT snel en effectief een lerende cultuur op scholen creëert. Waardoor leraren significant sterker worden, al binnen één jaar. Lees hier meer over de aanpak van leerKRACHT.

Je ziet het vaak in bedrijven: een directie die mooie plannen heeft die in hun bureaula liggen te verstoffen. Als je op de werkvloer gaat kijken en je vraagt medewerkers wat die plannen zijn of je kijkt wat ze doen, dan herken je van de plannen weinig terug. Waarom zou het in scholen anders zijn? Dat weet de Inspectie ook. Daarom kijken de inspecteurs wat er van de visie van het bestuur en van het schoolplan van de schoolleider zichtbaar is in de scholen. Ze toetsen of leraren en leerlingen het verhaal van hun bestuurder en schoolleider in de praktijk brengen. Vertel je als bestuurder of schoolleider enthousiast over het belang van Bildung of gepersonaliseerd leren? Dan gaat de inspecteur kijken hoe dat in de klas vorm krijgt.

In een verbetercultuur zijn de ambities van het bestuur (gevoed door wat jullie op de werkvloer horen en zien) de input voor de scholen waarbinnen ze hun eigen ambities bepalen. Deze ambities komen als thema’s op het zogenaamde jaarbord te staan en zijn vervolgens weer het uitgangspunt voor de teams binnen de school (leerKRACHT werkt met teams van zo’n 6 tot 8 mensen) om hun verbeterdoelen en acties te bepalen. Deze zijn zichtbaar op de verbeterborden waarmee ze werken.  Daarmee worden de ambities op bestuursniveau concreet in verbeterdoelen van leraren die vervolgens leiden tot zichtbare verbeteringen in de klas. Als bestuurder kun je zelf kijken hoe de ambities in de praktijk vorm krijgen: bezoek regelmatig de scholen. Bekijk de verbeterborden om te zien met welke doelen de leraren bezig zijn en ga erover in gesprek. En bezoek lessen om te zien wat het effect is in de klas. In de lean-filosofie noemen ze dat ‘go to the gemba’. Zo ontstaat er een verbetercyclus waarbij jullie elkaar voeden, scherp houden en helpen.

Wil je hier meer over weten? Wil je zelf met zo’n verbetercultuur aan de slag? Ga met ons in gesprek over hoe we hierin kunnen ondersteunen. Natuurlijk kun je zelf alvast het goede voorbeeld geven: lees in dit blog hoe je jouw directie-overleg zo vormgeeft dat ‘continu verbeteren’ en van elkaar leren centraal staat.

Aan de slag met een verbetercultuur? Jouw school ook klaar voor de inspectie?

Aan de slag met een verbetercultuur? Jouw school ook klaar voor de inspectie?